Skip to content
Home » Η φωτογραφία που έκρυβε ιστορίες πόνου και αδικίας

Η φωτογραφία που έκρυβε ιστορίες πόνου και αδικίας

    Η φωτογραφία που έκρυβε ιστορίες πόνου και αδικίας

    Published
    Η γιαγιά και η μητέρα της Ολυμπίας Νασιώκα, κατά την επιστροφή τους από την τρίμηνη εξορία στο Τρίκερι. Μουζάκι Καρδίτσας 1949

    Η φωτογραφία που έκρυβε ιστορίες πόνου και αδικίας

    Published
    Η γιαγιά και η μητέρα της Ολυμπίας Νασιώκα, κατά την επιστροφή τους από την τρίμηνη εξορία στο Τρίκερι. Μουζάκι Καρδίτσας 1949
    Η Ολυμπία Νασιώκα γράφει στο Short Stories για μια ιστορία του Εμφυλίου, με την εκτέλεση του αντάρτη παππού και την εξορία της μητέρας της και της γιαγιάς της, μια ιστορία κρυμμένη σε μια παλιά φωτογραφία

    Η φωτογραφία τεκμηριώνει και επιβεβαιώνει ένα γεγονός. Ερεθίζει τη μνήμη και μπορεί να ανασύρει ιστορίες και εικόνες που ξεφεύγουν όχι μόνο από το στενό δισδιάστατο πλαίσιό της, αλλά ακόμη και από τα αντικείμενα ή τα πρόσωπα που εικονίζει.

    Μια τέτοια παλιά φωτογραφία, «ξεχασμένη» στο οικογενειακό άλμπουμ, είναι και αυτή. Οι πρώτες πληροφορίες για τα εικονιζόμενα πρόσωπα ήταν φειδωλές. Η μαμά αγκαλιά στη γιαγιά και δυο άγνωστες σ’ εμένα κοπέλες.

    Χρόνια αργότερα προστέθηκαν, χωρίς πολλές λεπτομέρειες, πληροφορίες για το πού και το γιατί. Η φωτογραφία τραβήχτηκε κατά την επιστροφή μητέρας και κόρης από το Τρίκερι, όπου είχαν εξοριστεί λόγω του αντάρτη παππού.

    Λίγα ρωτούσαμε, λίγα απαντούσαν. Είχε γίνει κατανοητό από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας πως η φωτογραφία αυτή αφορούσε μια δύσκολη περίοδο. Η θύμησή της και μόνο ήταν φανερό πως προκαλούσε πόνο. Κανένας από τους μεγάλους δεν ήθελε να θυμηθεί. Κανένας από τους μικρότερους δεν ήθελε να γνωρίσει.

    Αποτελούσε όμως  μόνιμο ερέθισμα, ένα αγκάθι που πλήγωνε την οικογενειακή συνοχή, έστω και αν μέχρι τότε κάποιοι από μας δεν το είχαμε καταλάβει. Ένα αγκάθι που έπρεπε να βγει για να καθαρίσει η πληγή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το σημάδι θα έπαυε να είναι ορατό.

    Τα χρόνια πέρασαν και η αποκάλυψη των λεπτομερειών που έκρυβε η φωτογραφία ήρθαν στην επιφάνεια με έναν συνταρακτικό τρόπο. Μέσα από τρεις προφορικές μαρτυρίες στο πλαίσιο μιας διπλωματικής εργασίας μου. Η ένταση της μνήμης και η συναισθηματική φόρτιση των αναμνήσεων, έτσι όπως αναδύθηκαν μέσα από τις αφηγήσεις, ήταν καθηλωτικές.

    Και το κοριτσάκι της φωτογραφίας, εβδομήντα χρόνια μετά τον Εμφύλιο, να στέκεται απέναντί μου και να μιλάει, να αναρωτιέται και να απαντά, να σωπαίνει

    Τα γεγονότα τρομακτικά, απάνθρωπα και τόσο άδικα. Και το κοριτσάκι της φωτογραφίας, εβδομήντα χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου, να στέκεται απέναντί μου και να μιλάει, να αναρωτιέται φωναχτά και να απαντά, να σωπαίνει…

    Και εγώ να μην μπορώ να αρθρώσω λέξη. Τα δάκρυα κυλούσαν ασταμάτητα από τα μάτια μου, αλλά εκείνη δεν λύγισε ούτε λεπτό. Τα είπε όλα. Για τον παππού τον αντάρτη, για το κρησφύγετο, για την ακούσια προδοσία, για την εκτέλεση, για τους ξυλοδαρμούς της οικογένειας, για την εξορία, για τον κοινωνικό στιγματισμό, για τον αγώνα της επιβίωσης.

    Τα είπε όλα. Αλλά ίσως και όχι. Ίσως κράτησε για τον εαυτό της πράγματα που θα μπορούσαν να με λυπήσουν περισσότερο. Ίσως κράτησε για τον εαυτό της πολλά από τα συναισθήματα που αναγκάστηκε να καταχωνιάσει για χρόνια μέσα της. Ίσως.

    banner_300_250
    Picture of Ολυμπία Νασιώκα
    Η Ολυμπία Νασιώκα είναι αρχαιολόγος – μουσειολόγος στο Υπουργείο Πολιτισμού

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το προσωπικό αρχείο της Ολυμπίας Νασιώκα

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Βασίλης Βασιλικός shortstories
    Short

    Ο δικός μου Βασίλης Βασιλικός

    Η Σοφία Πετροπούλου αφηγείται στο Short Stories στιγμές από τη σχέση της με τον Βασίλη Βασιλικό κατά τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν και οι δυο φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης