Skip to content
Home » Η ιστορία της εφημερίδας «Απογευματινή» της Κωνσταντινούπολης

Η ιστορία της εφημερίδας «Απογευματινή» της Κωνσταντινούπολης

    Η ιστορία της εφημερίδας «Απογευματινή» της Κωνσταντινούπολης

    Published
    Ο Μηνάς Βασιλειάδης (αριστερά) με τον πατέρα του Μιχάλη Βασιλειάδη στα γραφεία της εφημερίδας «Απογευματινή»

    Η ιστορία της εφημερίδας «Απογευματινή» της Κωνσταντινούπολης

    Published
    Ο Μηνάς Βασιλειάδης (αριστερά) με τον πατέρα του Μιχάλη Βασιλειάδη στα γραφεία της εφημερίδας «Απογευματινή»
    Ο Μιχάλης Βασιλειάδης αφηγείται στο Short Stories στιγμές από την εκατονταετή ιστορία της εφημερίδας «Απογευματινή», του μακροβιότερου ρωμαίικου καθημερινού φύλλου της Κωνσταντινούπολης, της οποίας υπήρξε εκδότης και διευθυντής

    Δυο εφημερίδες δημιουργήθηκαν με την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας και παραμένουν έως σήμερα καθημερινές. Η μια είναι η Απογευματινή, η άλλη η Cumhuriyet.

    Μέχρι το 1927 που ίσχυε η παλιά γραφή η εφημερίδα Απογευματινή είχε το μεγαλύτερο τιράζ. Είχε φτάσει περίπου 30.000 φύλλα σε μια πόλη 850.000 κατοίκων. Στην Πόλη τότε ζούσαν 150.000 χιλιάδες Ρωμιοί. Αντίθετα μ’ εμάς, οι μουσουλμάνοι Τούρκοι που ήξεραν ανάγνωση ήταν μόλις 5%. Η ρωμαίικη εκπαίδευση είχε οργανωθεί πολύ καλά, ακόμη και σε όλα τα μικρά χωριά γύρω από την Πόλη. Όπου εκκλησία υπήρχε και σχολείο, τουλάχιστον τετρατάξιο.

    Οι θείοι μου Αντώνης και Κωνσταντίνος Βασιλειάδης ήταν φαρμακοποιοί. Εγκατέλειψαν το φαρμακείο όταν μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης το τουρκικό κράτος αποφάσισε ορισμένα επαγγέλματα να περάσουν στα χέρια αυτών που θεωρούσε «αυθεντικούς» Τούρκους.

    Οι θείοι μου ήταν απόφοιτοι της σχολής του Γαλατά Σαράι. Τούρκοι παλιοί συμμαθητές τους, που πλέον βρίσκονταν σε υψηλά διοικητικά κλιμάκια, τους προέτρεψαν να προχωρήσουν στην ίδρυση ρωμαίικης εφημερίδας, όταν δόθηκε η άδεια για την έκδοση ελληνικών εφημερίδων.

    Αυτό έγινε στα τέλη του 1924, αρχές του 1925. Την εφημερίδα Απογευματινή ανέλαβε ο Κωνσταντίνος – ο Αντώνης έφυγε για την Ελλάδα. Ο Κωνσταντίνος έπρεπε να βρει δημοσιογράφο για τη διεύθυνσή της. Ο καλύτερος ήταν ο Καβαλιέρος Μαρκουίζος, ο οποίος συμφώνησε. Χρειαζόταν όμως γραφεία, χρειαζόταν τυπογραφεία.

    Βρήκε τον Οδυσσέα Κρυσταλλίδη που είχε παλαιότερα τυπογραφείο και έβγαζε και εφημερίδες. Αυτός έγινε συνεταίρος. Τα γραφεία της εφημερίδας έγιναν εκεί που σήμερα είναι το Ρωσικό Προξενείο. Απέναντι από το προξενείο είναι η Δίοδος Συρίας – Suriye Pasajı λέγεται. Είναι ένα οικοδομικό τετράγωνο το οποίο είχε κτιστεί το 1905 από τον θείο των θείων μου, τον αρχιτέκτονα Δημήτριο Βασιλειάδη. Υπάρχει ακόμη η μαρμάρινη αναθηματική πλάκα με το όνομά του και το έτος.

    Εκείνες τις εποχές οι πωλήσεις συντηρούσαν την εφημερίδα. Εκατό χιλιάδες Ρωμιοί ήταν στην Πόλη. Γι’ αυτό και προχώρησαν στην απίσχναση της Ρωμιοσύνης

    Πέντε οικογένειες χριστιανών Αράβων που μονοπωλούσαν το εμπόριο μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μέσης Ανατολής είχαν δώσει την παραγγελία για το κτίριο. Με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι Άραβες έμποροι πούλησαν το κτίριο, το οποίο μετά νοικιαζόταν για γραφεία. Εκεί εγκαταστάθηκαν τα γραφεία και το τυπογραφείο της Απογευματινής.

    Στα Σεπτεμβριανά (1955) αρκετές ελληνικές εφημερίδες καταστράφηκαν. Όχι όμως η Απογευματινή. Γιατί η αστυνομία προστάτευσε από τη μια γωνία στην άλλη το Suriye Pasajı. Τότε επικεφαλής της εφημερίδας ήταν ο Γρηγόρης Γιαβερίδης. Το 1927 η αρθρογραφία του Μαρκουίζου είχε ενοχλήσει την Άγκυρα. Αυτοί που βοήθησαν τον Κωνσταντίνο να πάρει την άδεια του είπαν ότι δεν τους έκανε ο Μαρκουίζος. Στο Πατριαρχείο εργαζόταν ο Γιαβερίδης, τον οποίο συνέστησαν για την αρχισυνταξία. Αυτός είχε γνώση. Ήξερε να πηγαίνει το πλοίο από τις συμπληγάδες. Ήταν πράκτορας της ΜΙΤ βέβαια.

    Εκείνες τις εποχές οι πωλήσεις συντηρούσαν την εφημερίδα. Εκατό χιλιάδες Ρωμιοί ήταν στην Πόλη. Γι’ αυτό και προχώρησαν στην απίσχναση της Ρωμιοσύνης. Αυτό ήταν το σχέδιο του Ινονού. Η εφημερίδα τότε είχε πολύ προσωπικό. Απέξω δε περίμεναν 15-20 διανομείς για να πάρουν τις αρμαθιές. Για να πάνε στο Φανάρι, στη Χαλκηδόνα και αλλού. Ευημερούσε η εφημερίδα.

    Η Απογευματινή έχει τρία μότο. Το πρώτο θέσπισε ο Μαρκουίζος και ήταν του Ουγκώ: «Αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα». Το δεύτερο διατύπωσε το 1975 ο καθηγητής μου στο Ζωγράφειο Δημήτρης Παντελάρας: «Ουδείς γεννάται, ουδείς αποθνήσκει άνευ της Απογευματινής». Το τρίτο μότο είναι του 1991: «Για την Πόλη, τον Πολίτη, τον πολιτισμό».

    Το 1975 εγκατέλειψα την Πόλη. Το 1964, όντας διευθυντής της Ελεύθερης Φωνής, κατηγορήθηκα για διάσπαση της εθνικής ενότητας της Τουρκίας προωθώντας προπαγάνδα του ελληνισμού. Όταν 11 χρόνια μετά η υπόθεση τελεσιδίκησε και αθωώθηκα, έφυγα για την Ελλάδα.

    To 2002 επέστρεψα στην Πόλη για να αναλάβω την Απογευματινή. Ο γιος μου μου έφερε έναν υπολογιστή και έτσι απλοποιήθηκε η διαδικασία έκδοσης. Μόνος μου τη δούλευα, ώσπου ήρθε ο γιος μου Μηνάς. Πλέον την έχω μεταβιβάσει σε αυτόν. Ο Μηνάς έχει αναβαθμίσει την εφημερίδα. Κόλλησε το μικρόβιο της δημοσιογραφίας και ο ίδιος.

    Picture of Μιχάλης Βασιλειάδης
    Ο Μιχάλης Βασιλειάδης είναι δημοσιογράφος

    Αφήγηση στην 
    Αφροδίτη Ερμίδη

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το προσωπικό αρχείο του Μιχάλη Βασιλειάδη

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Πόλη Ζωγράφειο short storiesgr
    Short

    Έτσι ξεκίνησε το Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας στο Ζωγράφειο

    Η Άσπα Χασιώτη αφηγείται στο Short Stories πώς η ιδέα της για ένα Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας έγινε πραγματικότητα το 2012 και κάθε χρόνο το Ζωγράφειο Λύκειο υποδέχεται εκατοντάδες μαθητές και λογοτέχνες στην Κωνσταντινούπολη