Skip to content
Home » Ιστορίες πηλού και εγκλεισμού στις φυλακές της Αγιάς Χανίων

Ιστορίες πηλού και εγκλεισμού στις φυλακές της Αγιάς Χανίων

    Ιστορίες πηλού και εγκλεισμού στις φυλακές της Αγιάς Χανίων

    Published

    Ιστορίες πηλού και εγκλεισμού στις φυλακές της Αγιάς Χανίων

    Published
    Η Μιμίκα Γιαννοπούλου γράφει στο Short Stories για τις ιδιόμορφες συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε, στις χανιώτικες φυλακές τη δεκαετία του 1990, η καταγραφή της τεχνικής κατασκευής της στάμνας με την κοίλη βάση με τη βοήθεια του παπά του χωριού

    Τη δεκαετία του 1990, έχοντας το ένα πόδι στην αρχαιολογική έρευνα, στην ανασκαφή της αρχαίας Μεσσήνης, και το άλλο στην επιτόπια έρευνα του νεότερου ελληνικού βίου, ξεκίνησα τον επαγγελματικό μου βίο στο Κέντρο Μελέτης Νεότερης Κεραμικής.

    Ήμουν συναρπασμένη από την τέχνη του πηλού και τη γήινη διάστασή του, αλλά και τον ρομαντισμό της διάσωσης υλικών καταλοίπων που ήταν θέμα χρόνου να χαθούν οριστικά στη στρωματογραφία της λήθης.

    Ένας τόπος που διέσωζε ακόμη εργαστήρια και εγκαταστάσεις, ιστορίες και ανθρώπους που γνώριζαν τις παραδοσιακές τεχνικές ήταν η Κρήτη. Οι Μαργαρίτες και ο Θραψανός και η τεχνική του χειροκίνητου τροχού, στην κατασκευή κυρίως αποθηκευτικών αγγείων, καθώς και η εποχική μετακίνηση των Θραψανιωτών σε άλλα μέρη της Κρήτης, μου έγιναν οικεία ύστερα από κάποιες επιτόπιες έρευνες.

    Η κατασκευή ωστόσο σε φάσεις της στάμνας με την κοίλη βάση, που είχε εκπληκτικές ομοιότητες με τους βυζαντινούς αμφορείς (μαγαρικά), δεν είχε καταστεί δυνατόν να καταγραφεί.

    Μια πληροφορία ότι στα Νοχιά, χωριό στον νομό Χανίων, ο παπάς ήταν και αγγειοπλάστης και γνώριζε να φτιάχνει αυτές τις στάμνες μας οδήγησε σε μια εσπευσμένη εν μέσω θέρους κάθοδο στο νησί, ύστερα από τηλεφωνική συνεννόηση μαζί του. Τρεις νέες κοπέλες – αρχαιολόγοι και ένας φίλος οπερατέρ ξεκινήσαμε με το πλοίο της γραμμής για τα Χανιά.

    Αρχικά υποχρεωθήκαμε σε μια πολύωρη καθυστέρηση εξαιτίας ενός τηλεφωνήματος για βόμβα στο καράβι. Φτάνοντας με αρκετή καθυστέρηση την επομένη, επιβιβαστήκαμε στο αυτοκίνητο. Χρέη οδηγού ανέλαβα εγώ. Στις αποσκευές μας φωτογραφικές μηχανές, μια πελώρια κάμερα με τα σχετικά και πολύς ενθουσιασμός.

    Η αναζήτηση του ιερέα στα Νοχιά Χανίων στέφτηκε με επιτυχία. Μόνο που μας πληροφόρησε ότι δεν θα γινόταν η δουλειά στο παλιό του εργαστήριο, που τελικά εκ των υστέρων διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε, αλλά σε ένα άλλο, σε κοντινό προορισμό.

    Επιβιβάστηκε στη θέση του συνοδηγού, οι άλλοι πίσω δεν θυμάμαι πώς ανέπνεαν.

    Η καταγραφή της τεχνικής συνοδεύτηκε από ιστορίες εγκλείστων που μας πλησίασαν γεμάτοι περιέργεια για όσα συνέβαιναν στην άλλη πλευρά του τοίχου

    Κινήσαμε για το άγνωστο, που έδειχνε περνώντας η ώρα και λίγο μακρινό. Κάποια στιγμή, αιφνίδια, ο παπάς μας πληροφορεί ότι φτάσαμε.

    Αντικρίσαμε όλοι με κατάπληξη την πινακίδα «Αγροτικές Φυλακές Αγιάς». Θα χρησιμοποιούσαμε λοιπόν το εργαστήριο κεραμικής των φυλακών, όπου ο παπάς παρέδιδε μαθήματα αγγειοπλαστικής σε βαρυποινίτες.

    Θεωρούσε απόλυτα φυσιολογικό τρεις κοπέλες και ένας οπερατέρ με κοτσίδα και σκουλαρίκι να εισέλθουν στον χώρο για ερευνητικούς λόγους. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον διοικητή των φυλακών όταν μας είδε, μη έχοντας προηγούμενη ενημέρωση.

    Μας διεμήνυσε, ύστερα από έντονη συζήτηση με τον παπά, ότι μόνο μια από εμάς και ο οπερατέρ θα μπορούσαν να εισέλθουν και να κάναμε όσο πιο γρήγορα γινόταν για να καταγράψουμε την κατασκευή ενός αντικειμένου που απαιτεί τουλάχιστον τέσσερα κατασκευαστικά στάδια, με ενδιάμεσο χρόνο αναμονής για στέγνωμα της κάθε φάσης.

    Η καταγραφή της τεχνικής συνοδεύτηκε από συγκλονιστικές ιστορίες εγκλείστων που μας πλησίασαν γεμάτοι περιέργεια για όσα συνέβαιναν στην άλλη πλευρά του τοίχου, αλλά και από ανάγκη λεκτικής επικοινωνίας και εάν ήταν δυνατόν και απτικής.

    Όταν τελειώσαμε, κάθιδροι από τη ζέστη και την αμηχανία, ο παπάς, πεπεισμένος ότι έχουμε εξασφαλίσει θεϊκή ευλογία, μας προσκάλεσε να φάμε φακές που είχε εκείνη την ημέρα το μενού των φυλακών. Αυτό απορρίφτηκε από τον εξοργισμένο διοικητή, ο οποίος είχε φτάσει στα όριά του με τον παπά και την έλλειψη ενσυναίσθησης εκ μέρους του.

    Είναι κάποιες στιγμές που δεν ξέρεις τι είναι πιο σημαντικό στην έρευνα: η αποτύπωση του παρελθόντος ή ενός παλλόμενου και έντονα πάσχοντος παρόντος; Φτιαγμένοι άλλωστε κι εμείς από εύθραυστο υλικό.

    banner_300_250
    Picture of Μιμίκα Γιαννοπούλου
    Η Μιμίκα Γιαννοπούλου είναι δρ Κλασικής Αρχαιολογίας και επιμελήτρια αρχαιολογικών εκθέσεων

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το προσωπικό αρχείο της Μιμίκας Γιαννοπούλου

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Κλεάνθης Σιδηρόπουλος_Μια ανέλπιστη επιγραφή συνθήκης Μεσσήνης και Ελεύθερνας
    Short

    Μια ανέλπιστη επιγραφή συνθήκης Μεσσήνης και Ελεύθερνας

    Ο αρχαιολόγος Κλεάνθης Σιδηρόπουλος, στενός συνεργάτης του Πέτρου Θέμελη, γράφει στο Short Stories για την έκπληξή του μπροστά στην ανεύρεση μιας αρχαίας επιγραφής στη Μεσσήνη που για πρώτη φορά τη συνέδεε με την Ελεύθερνα της Κρήτης

    Χριστούγεννα φυλακή Αυλώνα Πέτρος Δαμιανός shortstories
    Short

    Χριστούγεννα στη φυλακή: Η αντίθεση του μαύρου του «μέσα» με τα χιλιάδες λαμπιόνια του «έξω»

    Ο Πέτρος Δαμιανός αφηγείται στο Short Stories κάποια Χριστούγεννα με τους μαθητές του, κρατούμενους στις φυλακές ανηλίκων Αυλώνα, σημειώνοντας τις συνθήκες που κάνουν το πνεύμα των Χριστουγέννων να χαθεί

    Ειρήνη Γαβριλάκη_Ένα ρέκβιεμ για τον Πέτρο Θέμελη
    Short

    Ένα ρέκβιεμ για τον Πέτρο Θέμελη

    Η αρχαιολόγος Ειρήνη Γαβριλάκη ανακαλεί στη μνήμη της στιγμές από τις συναντήσεις της με τον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη (1936-2023), ο οποίος αφήνει στους επιγενόμενους ένα πλούσιο ανασκαφικό και αναστηλωτικό έργο