Skip to content
Home » The unfamous grouse: Η πέρδικα που επέλεξε την ελευθερία αντί για τη δόξα

The unfamous grouse: Η πέρδικα που επέλεξε την ελευθερία αντί για τη δόξα

    The unfamous grouse: Η πέρδικα που επέλεξε την ελευθερία αντί για τη δόξα

    Published
    Φανή Μπουντούρογλου, «From the heights of divine athambia», 2023

    The unfamous grouse: Η πέρδικα που επέλεξε την ελευθερία αντί για τη δόξα

    Published
    Φανή Μπουντούρογλου, «From the heights of divine athambia», 2023
    Η καλλιτέχνιδα Φανή Μπουντούρογλου περιγράφει στο Short Stories τη θαρραλέα απόδραση μιας πέρδικας, προσκεκλημένης στο dinner party που διοργάνωσε για τις ανάγκες video art έργου της

    Ιούνιος 2023. O ιστορικός τέχνης και επιμελητής Γιάννης Μπόλης με προσκαλεί για να συμμετάσχω σε μια έκθεση που ετοιμάζει για το MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης το φθινόπωρο. Ο τίτλος και η θεματική της έκθεσης Vanitas.

    Επιστρέφω στο εργαστήρι γεμάτη σκέψεις και εικόνες. Τα vanitas είναι ένα είδος νεκρής φύσης που συναντάται κυρίως τον 17ο αιώνα στην αποικιοκρατική Ολλανδία σε μια εποχή μεγάλου εμπορικού πλούτου και συχνών στρατιωτικών συγκρούσεων. Ανάμεσα σε φρούτα, περίτεχνα τραπεζομάντιλα, πολυτελή σκεύη και σύμβολα εξουσίας διακρίνονται συμβολικά αντικείμενα, όπως η νεκροκεφαλή, με στόχο να τονίσουν την παροδικότητα της ζωής και τη ματαιότητα των γήινων απολαύσεων.

    Συχνά στη θεματολογία τους περιλαμβάνονται νεκρά ζώα, καθώς το κυνήγι γίνεται το δημοφιλές σπορ της εποχής. Πίνακες νεκρής φύσης με εξαιρετικά λεπτομερή κυνηγετικά τρόπαια και σφάγια εξωτικών ζώων έχουν πολύ μεγάλη ζήτηση και απεικονίζονται μαζί με άλλα είδη διατροφής τονίζοντας τις γαστρονομικές σπεσιαλιτέ μιας συγκεκριμένης περιοχής ή ενός πάτρωνα.

    Κοιτώντας εμφατικά αυτές τις εικόνες έχω μια φαντασίωση για τη δική μου εκδοχή «νεκρής φύσης» στη θεματική των vanitas. Τα ζώα ζωντανεύουν και στη συνέχεια «λεηλατούν» και αποδομούν όλα τα στοιχεία της επιμελημένης από τον καλλιτέχνη σύνθεσης.

    Το σκηνικό στήνεται σε ένα κτήμα λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη. Όλα έτοιμα για το γύρισμα· oι κάμερες, τα φώτα και ένα τραπέζι αφθονίας στρώνεται για ένα dinner party. Μοναδικοί καλεσμένοι ένα κουνέλι, μiα κότα, ένας κόκορας, μiα πάπια μανδαρίνος, μiα πέρδικα και ένα παγώνι. Το γύρισμα ξεκινάει.

    Τα ζώα παρελαύνουν με αδιαφορία και άνεση πάνω στο τραπέζι. Ακροβατούν στα πολυτελή σκεύη και τα ακριβά τραπεζομάντιλα, ενώ ταυτόχρονα τρώνε τα εξωτικά φρούτα και οτιδήποτε άλλο βρουν.

    Ούτε οι γευστικοί πειρασμοί του τραπεζιού ούτε η «φήμη» που θα αποκτούσε στάθηκαν αναχώματα για να συγκρατήσουν την ορμή της πέρδικας

    Η αρχική σύνθεση αποδομείται και νέες, τυχαίες παραλλαγές αυτής προκύπτουν στο πέρασμα του χρόνου. Απρόσκλητες σε αυτό το πάρτι εμφανίζονται οι μύγες. Η αναπάντεχη παρουσία τους λειτουργεί συμπληρωματικά στο έργο καθώς τα έντομα και ιδιαίτερα οι μύγες συναντιούνται πολύ συχνά στα vanitas ως σύμβολα απληστίας και φθοράς, αλλά και ως σύμβολα του διαβόλου. Στην άκρη του τραπεζιού μια νεκροκεφαλή νεκρού ζώου.

    Από αυτήν τη ζωντανή «νεκρή φύση» λείπει μια προσκεκλημένη, η πέρδικα. Είχα ψάξει πολύ για να τη βρω, τόσο που ακόμη και σήμερα ο διαδικτυακός αλγόριθμος του Facebook, μου εμφανίζει διαφημίσεις για καθαρόαιμες πάπιες, κότες και χήνες.

    Θα είχε τα λίγα λεπτά δημοσιότητας που της αναλογούσαν αλλά αυτό φαίνεται πως την άφηνε παγερά αδιάφορη. Το μόνο που σκεφτόταν ήταν τρόποι απόδρασης. Ούτε οι γευστικοί πειρασμοί του τραπεζιού ούτε η «φήμη» που θα αποκτούσε στάθηκαν αναχώματα για να συγκρατήσουν την ορμή της.

    Την ίδια στιγμή που πάτησε το πόδι της στο τραπέζι έφυγε τρέχοντας και χάθηκε ανάμεσα στους θάμνους. Αργότερα, κοιτώντας τα πλάνα, ανακάλυψα πως ο φακός πρόλαβε και την αποτύπωσε για μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου. Τότε σκέφτηκα πως η νεκροκεφαλή στην άκρη του τραπεζιού ίσως πρόλαβε και της ψιθύρισε «memento mori» (θυμήσου ότι θα πεθάνεις).

    Το έργο From the heights of divine athambia της Φανής Μπουντούρογλου περιλαμβάνεται στην έκθεση Vanitas. Ιστορίες από το επέκεινα που παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη στο MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έως τις 03.03. 2024.

    banner_300_250
    Picture of Φανή Μπουντούρογλου
    Η Φανή Μπουντούρογλου είναι εικαστικός και διδάσκουσα στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Photo

    Εικόνες του κόσμου μας με τον φακό του Νικόλα Γιακουμίδη

    Η έκθεση «Νίκος Γιακουμίδης (1963-2022): Μια μικρή αναδρομή στο έργο του», που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Thessaloniki PhotoΒiennale 2023, παρουσιάζει σημαντικά γεγονότα μιας ταραγμένης εποχής που κατέγραψε ο πρόωρα χαμένος φωτοδημοσιογράφος