Skip to content
Home » Με τη θεία μου Κική Δούση, μια από τις πρώτες Ελληνίδες βιβλιοδέτριες

Με τη θεία μου Κική Δούση, μια από τις πρώτες Ελληνίδες βιβλιοδέτριες

    Με τη θεία μου Κική Δούση, μια από τις πρώτες Ελληνίδες βιβλιοδέτριες

    Published
    Από την αναδρομική έκθεση «Τέχνη και τεχνική της βιβλιοδεσίας. Η προσφορά της Κικής Δούση στην καλλιτεχνική δημιουργία», που διοργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη το 2010

    Με τη θεία μου Κική Δούση, μια από τις πρώτες Ελληνίδες βιβλιοδέτριες

    Published
    Από την αναδρομική έκθεση «Τέχνη και τεχνική της βιβλιοδεσίας. Η προσφορά της Κικής Δούση στην καλλιτεχνική δημιουργία», που διοργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη το 2010
    Η Γιάννα Βενιέρη γράφει στο Short Stories αναμνήσεις από την αγαπημένη θεία της Κίκη Δούση, μια από τις πρώτες Ελληνίδες που άσκησε την τέχνη της βιβλιοδεσίας και ίδρυσε την A.R.A. (les Amis de la Reliure d'Art) Ελλάδας

    Μια από τις αγαπημένες μας συνήθειες όταν ήμασταν παιδιά ήταν να εξερευνούμε, με τις αδελφές μου, το ατελιέ της θείας Κικής. Η Βασιλική (Κική) Δούση, μια από τις πρώτες Ελληνίδες βιβλιοδέτριες, ήταν αδελφή της μητέρας μας και δεύτερή μας «μάνα».

    Όταν βρισκόμασταν στο σπίτι της, δεν χάναμε ευκαιρία να μπαίνουμε στο εργαστήρι της. Περιεργαζόμασταν όλα τα περίεργα εργαλεία και υλικά. Τις πρέσες, τους κόφτες, τα σφυριά, τα κοπίδια, τα γυαλόχαρτα, τους σπάγκους, τις κόλλες, τα χαρτόνια. Και κυρίως τα δέρματα και τα πολύχρωμα χειροποίητα χαρτιά βιβλιοδεσίας. Αυτά που η Κική Δούση παράγγελνε από τους καλύτερους καλλιτέχνες του Παρισιού.

    Εκεί μάθαμε ότι τα βιβλία φορούν και πουκάμισα! Δεν αρκούσε δηλαδή να φτιαχτεί το εξώφυλλο του βιβλίου για να είναι προστατευμένο. Χρειαζόταν και μια θήκη από πάνω, που την ονόμαζαν chemise (πουκάμισο) και επιπλέον ένα κουτί προστασίας, το étuis. Την παρακολουθούσαμε με αγωνία να ανοίγει το δέμα με τα λειασμένα maroquin που της είχε στείλει από το Παρίσι ο monsieur Bonani, ο καλύτερος επεξεργαστής δερμάτων, όπως έλεγε η Κική.

    Πώς να περιγράψω τη χαρά που είχε όταν παραλάμβανε τα βιβλία που είχε στείλει για χρύσωμα. Παλιότερα τα έστελνε στο Παρίσι. «Το χρύσωμα των ακμών των βιβλίων τα προστατεύει από τη σκόνη. Ευτυχώς τώρα έχουμε και στην Ελλάδα καλούς τεχνίτες για το χρύσωμα» έλεγε.

    Μεγαλώνοντας, είχαμε την τύχη όχι μόνο να γνωρίσουμε μια πολύ σημαντική τέχνη, εκείνη της βιβλιοδεσίας, αλλά και να παρατηρούμε από κοντά μια σπουδαία καλλιτέχνιδα της βιβλιοδετικής τέχνης στο ατελιέ της, την ώρα της δουλειάς της.

    Στο ερώτημά μας γιατί έγινε βιβλιοδέτρια απαντούσε: «Επειδή αγαπώ πολύ την τέχνη, αισθάνθηκα ότι ήθελα να την προστατεύσω, σπουδάζοντας κάτι που να τη φροντίζει και να την περιφρουρεί. Η βιβλιοδεσία προστατεύει το βιβλίο, το συντηρεί, το αποκαθιστά».

    χρησιμοποίησε το δέρμα ενός ψαριού από τις βόρειες θάλασσες, για να «δέσει» ένα εικονογραφημένο βιβλίο του Αλέκου Φασιανού, τα «Ψάρια της Κέας»!

    Στο σπίτι της χάζευα με θαυμασμό μερικά από τα πιο όμορφα έργα της. Δεν ήταν άλλα από τα βιβλία συγγραφέων και ποιητών που τα εξώφυλλά τους ήταν φτιαγμένα πάνω σε μακέτες φιλοτεχνημένες από εικαστικούς καλλιτέχνες, όπως ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, η Μαίρη Πικιώνη, ο Κουλεντιανός, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Καραβούζης, η Γιούλικα Λακερίδου, η Λυδία Βενιέρη, ο Παύλος Καλατζόπουλος κ.ά. Μια φορά μάλιστα χρησιμοποίησε το δέρμα ενός ψαριού από τις βόρειες θάλασσες, για να «δέσει» ένα εικονογραφημένο βιβλίο του Αλέκου Φασιανού, τα Ψάρια της Κέας!

    Την αγάπη της και τις γνώσεις της για τη βιβλιοδετική τέχνη η Κική τις μοιράστηκε με πολλούς νεότερούς της βιβλιοδέτες. Το εργαστήρι της στο Μαρούσι, στην οδό Αναβρύτων 17, αποτέλεσε σχολείο για αρκετούς. Ακόμη και για τα παιδιά των ανιψιών της («αφού ο θεός δεν μου έδωσε παιδιά…») και τους συμμαθητές τους.

    Το 2010 το Μουσείο Μπενάκη την τίμησε με τη διοργάνωση της αναδρομικής έκθεσης Τέχνη και τεχνική της βιβλιοδεσίας. Η προσφορά της Κικής Δούση στην καλλιτεχνική δημιουργία, που πραγματοποιήθηκε στην οικία Δέλτα στην Κηφισιά. Ήταν η τελευταία φορά που έκανε ανοιχτά μαθήματα στο κοινό για την τέχνη της βιβλιοδεσίας. Έφυγε από τη ζωή το 2013, σε ηλικία 80 χρόνων.

    Αποφασίσαμε να δωρίσουμε το εργαστήρι της στην A.R.A. Ελλάδας (les Amis de la Reliure d’Art, Φίλοι Βιβλιοδετικής Τέχνης), της οποίας υπήρξε ιδρύτρια. Τα βιβλία της, τα «παιδιά» της, συνεχίζουν να παρουσιάζονται σε εκθέσεις, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη της.

    banner_300_250
    Picture of Γιάννα Βενιέρη
    Η Γιάννα Βενιέρη είναι αρχαιολόγος στο Υπουργείο Πολιτισμού

    Κεντρική φωτογραφία
    Γιώργος Βδοκάκης

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Σοφία Βασάλου_Ένα απλό «εις το επανιδείν, Δάσκαλε» για τον Νίκο Μίνω
    Short

    Ένα απλό «εις το επανιδείν, Δάσκαλε» για τον Νίκο Μίνω

    Η συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης Σοφία Βασάλου γράφει στο Short Stories για την απώλεια του Νίκου Μίνου, του ανθρώπου που κατάφερε την αναγνώριση και εδραίωση της επιστήμης της συντήρησης στον ελλαδικό χώρο, ο οποίος απεβίωσε αιφνιδίως στις 30.10.2023