Skip to content
Home » Οι αποχρώσεις δεν αλλάζουν το σκούρο, ωστόσο…

Οι αποχρώσεις δεν αλλάζουν το σκούρο, ωστόσο…

    Οι αποχρώσεις δεν αλλάζουν το σκούρο, ωστόσο…

    Published
    Δημήτρης Αληθεινός, «Συμβάν», 1973 (το έργο εκτίθεται στη μόνιμη έκθεση του ΕΜΣΤ)

    Οι αποχρώσεις δεν αλλάζουν το σκούρο, ωστόσο…

    Published
    Δημήτρης Αληθεινός, «Συμβάν», 1973 (το έργο εκτίθεται στη μόνιμη έκθεση του ΕΜΣΤ)
    Ο Θανάσης Σκαμνάκης, φοιτητής στη Νομική Αθηνών το 1973, αναμοχλεύει συμβάντα που αφορούν έναν φίλο που μπήκε στο «σώμα» και εξελίχθηκε σε σκληρό βασανιστή, αλλά και μια κάρτα σε μια ανθοδέσμη, πειστήριο που ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε

    Είχαμε μπει σε δύσκολη εποχή γενικευμένου φόβου. Οι άνθρωποι μαζεμένοι, καχύποπτοι και διστακτικοί – εισβάλαμε βουίζοντας στο λεωφορείο, μόλις σχολάσαμε απ’ το φροντιστήριο, αλλά ο μεσήλικας δεν μας άντεχε, έβγαλε ταυτότητα στον οδηγό πως είναι αξιωματικός του στρατού, του ζήτησε να σταματήσει και μας κατέβασε. Ποιος να τολμήσει να φέρει αντίρρηση;

    Έτσι βιώναμε τι είναι δικτατορία!

    Ζούσα σε μια μεσοαστική γειτονιά γεμάτη παιδιά που βρισκόμαστε κάθε μέρα – το πρωί στο σχολείο, το απόγευμα στον δρόμο. Μεγαλώνοντας όμως έκανα συχνά παρέα με τους άλλους στην κάτω γειτονιά, του μεροκάματου, που πήγαιναν σε άλλο σχολείο, με κατώτερες προδιαγραφές και φιλοδοξίες.

    Τα παιδιά εκεί, όλα σχεδόν, αμέσως που πήραν (με το ζόρι) το απολυτήριο μπήκαν σε δουλειές. Και μερικοί στη σχολή της αστυνομίας. Έμειναν στο σώμα δυο τρία χρόνια κι έφυγαν. Ο Γιώργος όχι. Του άρεσε; Δεν είχε πού αλλού να διαφύγει;

    Εμείς, της πάνω γειτονιάς, όλοι, πήγαμε στα πανεπιστήμια, φύγαμε από την πόλη, άλλες παρέες, άλλος κόσμος. Αναπτυσσόταν και το αντιδικτατορικό κίνημα. Ενταχθήκαμε κάποιοι.

    Ο Γιώργος, έμεινε στην Πάτρα και «εξελίχθηκε». Αποσπάστηκε στην ασφάλεια για να ανανεώσει την παλιά σειρά των ασφαλιτών-βασανιστών, εκείνων που είχαν έρθει κατευθείαν από την καρδιά του Εμφυλίου.

    Είναι πολλές οι μαρτυρίες βασανιστηρίων φοιτητών (και όχι μόνο) που συνελήφθησαν τότε, στα παρατεταμένα γεγονότα όλου του 1973 και του 1974. Οι παλιοί, ο Σήφαντος, ο Αδαμόπουλος, και ο Γιώργος, ο καινούργιος. Σκληρός. Σκληρότερος από τους άλλους; Δεν ξέρω. Αλλά δεν έχει σημασία.

    Δεν τον ξανάδα από τότε.

    Μια απόχρωση στο χρώμα των βασανισμών και των βασανιστών δεν μπορεί να αλλάξει το σκοτεινό, το σκοτάδι της ζωής και της ψυχής τους

    Τον Μάϊο του 1974 ένα απόσπασμα ασφαλιτών πήγε στο σπίτι μου, των γονιών μου πια, αναζητώντας με. Ήταν η μάνα μου μόνη. Επικεφαλής ο Γιώργος. Τον αναγνώρισε, δεν του είπε τίποτε, δεν έδειξε κάτι. Έψαξαν, δεν με βρήκαν φυσικά ούτε και κάποιο στοιχείο.

    Όμως…  Ο Γιώργος εντόπισε μια ανθοδέσμη που είχα στείλει, με μια κάρτα. Κι εκεί κάποια πληροφορία η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σ’ εμένα. Αν έψαχναν προσεκτικά. Ο Γιώργος πήρε την κάρτα, την έβαλε στην τσέπη του, χωρίς έκφραση, χωρίς σχεδόν να δώσει σημασία, χωρίς να τον πολυκαταλάβουν οι δικοί του.

    Δεν έμαθα ποτέ τι την έκανε. Το ίχνος που θα μπορούσε δεν ακολουθήθηκε. Να υποθέσω πως με προστάτευσε;

    Εκείνος αποτάχθηκε κατά τη μεταπολίτευση με την απαιτούμενη οργή και καταισχύνη. Η αναγκαία πληρωμή των χρεών για ψυχές και σώματα που μαρτύρησαν στα χέρια του, ακόμη κι αν ήταν χέρια αδαούς. Μπορεί και να μην κατάλαβε ποτέ πώς ορίστηκε έτσι η μοίρα του.

    Δεν ενδιαφέρθηκα τότε να μάθω τι έγινε μ’ εκείνη την κάρτα. Τι σημασία έχει η ενδεχόμενη ευαισθησία ενός βασανιστή απέναντι σ’ ένα πρόσωπο;

    Πενήντα χρόνια μετά αναμοχλεύουμε συμβάντα. Κάποιοι, όπως ο Γιώργος, δεν ζουν για να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν.

    Κι εγώ κρατώ μια ελπίδα πως έκρυψε την κάρτα για χάρη της παλιάς φιλίας μας. Σαν ένα μικρό χαμόγελο, όχι απαλλαγής, γιατί μια απόχρωση στο χρώμα των βασανισμών και των βασανιστών δεν μπορεί να αλλάξει το σκοτεινό, το σκοτάδι της ζωής και της ψυχής τους.

    Σκέφτομαι ωστόσο πως το να αναζητά και ενδεχομένως να αναγνωρίζει τις αποχρώσεις, ακόμη και στο βαθύ σκούρο, είναι ανάγκη και ευχή για όποιον διεκδικεί το φως εξ ολοκλήρου.

    Picture of Θανάσης Σκαμνάκης
    O Θανάσης Σκαμνάκης είναι δημοσιογράφος

    Κεντρική φωτογραφία
    Mathias Voelzke

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973 short stories
    Short

    Τα παλαμάκια που έδειξαν ότι το πνεύμα του Πολυτεχνείου παρέμενε ζωντανό

    Ο Σήφης Καυκαλάς, φοιτητής στους Τοπογράφους το 1973, θυμάται τους μήνες μετά την εξέγερση, τη συλλογική προσπάθεια και τα όρια των αντοχών, και το μήνυμα που έστειλαν από τα σκαλάκια του κτιρίου Γκίνη