Skip to content
Home » Από πού πάνε για την Καστοριά του Τάκη Κανελλόπουλου;

Από πού πάνε για την Καστοριά του Τάκη Κανελλόπουλου;

    Από πού πάνε για την Καστοριά του Τάκη Κανελλόπουλου;

    Published
    Τάκης Κανελλόπουλος, από την έκθεση «Τάκης Κανελλόπουλος: Ονειρεύομαι μια εκδρομή», που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

    Από πού πάνε για την Καστοριά του Τάκη Κανελλόπουλου;

    Published
    Τάκης Κανελλόπουλος, από την έκθεση «Τάκης Κανελλόπουλος: Ονειρεύομαι μια εκδρομή», που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
    Ο συγγραφέας και μεταφραστής Γιάννης Παλαβός αφηγείται στο Short Stories την οδύσσεια της ανεύρεσης του ντοκιμαντέρ «Καστοριά» του Τάκη Κανελλόπουλου. Αυτήν τη φορά βέβαια ο Οδυσσέας δεν βρήκε την Ιθάκη του

    Οποιος ψάχνει βρίσκει; Όπου υπάρχει θέληση υπάρχει και τρόπος; Αιτείτε και δοθήσεται υμίν; Όχι όταν ψάχνει κανείς την Καστοριά του Τάκη Κανελλόπουλου. Αλλά –για να πούμε μια ακόμη κοινοτοπία– ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

    Τον Απρίλιο ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης, κάλεσε τους συνεργάτες του στο γραφείο του. Μας ανακοίνωσε πως το αφιέρωμα του επερχόμενου 64ου Φεστιβάλ θα ήταν στον Τάκη Κανελλόπουλο. Το 2023 συμπληρώνονταν ενενήντα χρόνια από τη γέννησή του.

    Τον συντονισμό ανέλαβαν η επικεφαλής του Ελληνικού Προγράμματος Ελένη Ανδρουτσοπούλου, ο κριτικός κινηματογράφου Μανώλης Κρανάκης κι εγώ. Που, πέρα από την αγάπη μου για τον σκηνοθέτη, έχω έναν ας πούμε προσωπικό δεσμό με το έργο του. Ο Μακεδονικός γάμος, η πρώτη του ταινία, γυρίστηκε στη γενέτειρά μου, το Βελβεντό Κοζάνης.

    Σύντομα η ομάδα έπιασε δουλειά: αρχίσαμε να σχεδιάζουμε την έκθεση που θα συνόδευε το αφιέρωμα, να γράφουμε τα κείμενα για τον κατάλογο του φεστιβάλ, να οργανώνουμε τις συζητήσεις που θα πλαισίωναν τις προβολές.

    Το μόνο που δεν μας προβλημάτισε ιδιαίτερα ήταν η ανεύρεση των αρχείων προβολής. Εντάξει, είπαμε, πρόκειται για όλες κι όλες δέκα ταινίες, γυρισμένες από το ’60 και μετά, ορισμένες τους κορυφώσεις της ελληνικής κινηματογραφίας: δεν θα ’ναι τόσο δύσκολο. Κι όμως.

    Μπαίνοντας στο κυνήγι των αρχείων, διαπιστώσαμε ότι με εξαίρεση τις πρώτες ταινίες του Τάκη Κανελλόπουλου που γνώρισαν επιτυχία το υπόλοιπο έργο του, ιδίως οι ταινίες της εποχής της απαξίωσής του, δεν βρισκόταν στην επιθυμητή κατάσταση. Μάλιστα ορισμένες κόπιες ήταν ακατάλληλες για προβολή.

    Αποφασίσαμε –χωρίς αυτός να είναι ο ρόλος του φεστιβάλ– να χρηματοδοτήσουμε την αποκατάσταση όσων ταινιών μας επέτρεπαν τα οικονομικά μας. Χρειάστηκε να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις, σαν γιατροί σε εμπόλεμη ζώνη, για το ποιες θα σώζαμε.

    Βρεθήκαμε ένα πρωί να ψάχνουμε στο υπόγειο του παραγωγού της ταινίας ανάμεσα σε έπιπλα και κούτες με μαχαιροπίρουνα, μήπως εντοπίσουμε την ταινία

    Το δυσκολότερο ωστόσο ήταν να βρούμε την Καστοριά, το τρίτο και τελευταίο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ του, γυρισμένο το 1969.

    Η Καστοριά, λιγάκι όπως η πόλη την οποία υμνεί, είναι χαμένη στην ομίχλη όχι της λίμνης Ορεστιάδας, αλλά ποικίλων φημών: κανένας δεν ξέρει γιατί έχει προβληθεί μονάχα ελάχιστες φορές, κυρίως όμως κανένας δεν ξέρει πού βρίσκεται η κόπια.

    Αφού επί μήνες ρωτούσαμε δεξιά κι αριστερά και κανένας δεν είχε ιδέα, βρεθήκαμε ένα πρωί να ψάχνουμε στο υπόγειο του παραγωγού της ταινίας, που χρόνια πια δεν βρίσκεται εν ζωή, ανάμεσα σε έπιπλα και κούτες με μαχαιροπίρουνα, να ανοιγοκλείνουμε ντουλάπια στο γραφείο του και να μετακινούμε πολυθρόνες στο σαλόνι, μήπως εντοπίσουμε την ταινία. Και δεν βρήκαμε τίποτε. Παρά τις προσπάθειές μας (…«σαν των Τρώων»), το αφιέρωμα πραγματοποιήθηκε λειψό, δίχως την Καστοριά.

    Αν αυτή είναι η μοίρα μιας ταινίας (μόλις πενήντα τεσσάρων χρόνων) ενός από τους επιφανέστερους Έλληνες σκηνοθέτες, ας αναλογιστούμε τι απογίνονται έργα λιγότερο γνωστών δημιουργών. Κι ας αναλογιστούμε ποια είναι η σημασία που αποδίδουμε θεσμικά στην έννοια του αρχείου, δηλαδή στη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, της συλλογικής μας μνήμης.

    Όπως ακούμε και στο φινάλε του Ουρανού: «Καημένη πατρίδα».

    Picture of Γιάννης Παλαβός
    Ο Γιάννης Παλαβός είναι συγγραφέας και μεταφραστής, συνεργάτης της ομάδας του Προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

    MORE STORIES

    Σταύρος Τσιώλης Ας περιμένουν οι γυναίκες shortstories
    Short

    Πώς πέρασα στην ιστορία του ελληνικού σινεμά με το «Ας περιμένουν οι γυναίκες»

    Η μουσικός Εύη Καζαντζή διηγείται στο Short Stories πώς γνώρισε τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Σταύρο Τσιώλη και βρέθηκε, μαζί με το τσέλο της, στο πλατό των γυρισμάτων της ταινίας «Ας περιμένουν οι γυναίκες»

    Μικρές ιστορίες Ρομά Τσιγγάνοι Σταύρος Ψυλλάκης shortstories.gr
    Short

    «Δώσε μου ένα ευρώ…»

    Ο σκηνοθέτης Σταύρος Ψυλλάκης αφηγείται στο Short Stories στιγμές από τη γνωριμία του με μια οικογένεια Ρομά από το Ζεφύρι, την περίοδο των γυρισμάτων του ντοκιμαντέρ «Μικρές ιστορίες Ρομά»

    Photo

    Το ποιητικό σινεμά του Τάκη Κανελλόπουλου

    Η ποιητική ματιά του οραματιστή σκηνοθέτη Τάκη Κανελλόπουλου ξεδιπλώνεται στην έκθεση «Ονειρεύομαι μια εκδρομή», στο πλαίσιο του αφιερώματος στο έργο του από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης