Στη Ζάκρο πρωτοπήγα ένα καλοκαίρι στις αρχές της δεκαετίας του ’90, για να επισκεφθώ φίλους και συναδέλφους που έκαναν ανασκαφή. Έμεινα λίγες ημέρες μαζί τους στο σπίτι της ανασκαφής, βοηθώντας σε διάφορες δουλειές. Μοιράστηκα το φαγητό και τις ρακές. Και τα βράδια στην ντίσκο Amnesia.
Όταν τελείωσαν οι μέρες των διακοπών, με το ζόρι ετοίμασα τον σάκο μου. Καθώς το λεωφορείο έπαιρνε τη στροφή και έχανα από τα μάτια μου τον ευλογημένο τόπο, έδινα στον εαυτό μου την υπόσχεση ότι θα ξαναγυρνούσα οπωσδήποτε στον τόπο αυτόν που τον είχα ερωτευτεί με την πρώτη ματιά.
Τα έφερε η τύχη και επέστρεψα ως μέλος της ομάδας του ερευνητικού προγράμματος «Μινωικοί δρόμοι», που διηύθυνε η Στέλλα Χρυσουλάκη. Αλλά δεν ήταν η ανασκαφή που με έκανε να δεθώ τόσο πολύ με αυτό τον τόπο, όσο τα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Η Στέλλα Χρυσουλάκη μαζί με τη Γιάννα Βενιέρη και τη Στάθυ Βαραμέντη –και άλλους συνεργάτες που, ας με συγχωρήσουν, δεν τους θυμάμαι– σχεδίασαν το 1988 ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Είχε τίτλο «Μία μέρα με τον Μίνωα» και το παρουσίασαν στα παιδιά του τοπικού σχολείου. Αυτή η δράση έμεινε στην ιστορία για πολλούς λόγους. Ο ένας ήταν ότι γυρίστηκε ταινία από τον Φίλιππο Κουτσαφτή.
Ένα τόσο επιτυχημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα ήταν κρίμα να μείνει χωρίς συνέχεια. Ευτυχώς η ομάδα, της οποίας στο μεταξύ είχα γίνει και εγώ μέλος, αποφάσισε να το επαναλαμβάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα, κάθε οκτώ με δέκα χρόνια περίπου.
Σε κάθε επανάληψη του προγράμματος όλο και κάτι είχαμε να προσθέσουμε: νέο εποπτικό υλικό, ένα παραμύθι για τα πολύ μικρά παιδιά, καινούργιες δραστηριότητες στο μουσείο της Σητείας, ένα θεατρικό. Και ο Φίλιππος Κουτσαφτής να μας ακολουθεί σταθερά με την κάμερα.
Πολλές οι συγκινητικές στιγμές που έχουμε ζήσει όλα αυτά τα χρόνια. Μα εγώ θα σταθώ σε αυτήν της τελευταίας εφαρμογής του προγράμματος, τον Μάιο του 2022.