Skip to content
Home » Η Σοράγια, το μουσείο με τα μουσικά όργανα κι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο

Η Σοράγια, το μουσείο με τα μουσικά όργανα κι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο

    Η Σοράγια, το μουσείο με τα μουσικά όργανα κι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο

    Published
    H Σοράγια (στο κέντρο) με άλλα παιδιά της ομάδας στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού

    Η Σοράγια, το μουσείο με τα μουσικά όργανα κι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο

    Published
    H Σοράγια (στο κέντρο) με άλλα παιδιά της ομάδας στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού
    Ο Στάθης Γκότσης γράφει στο Short Stories μια από τις ιστορίες που έζησε με παιδιά Ρομά πριν από 30 περίπου χρόνια, στο πλαίσιο ενός πειραματικού προγράμματος μουσειακής εκπαίδευσης

    Εκείνο το φθινοπωρινό μεσημέρι βρήκα τη Σοράγια κοντά στις γραμμές του τρένου. Πήγαινε να μαζέψει τα μικρά που πουλούσαν χαρτομάντιλα στα φανάρια Κωνσταντινουπόλεως και Ιεράς Οδού.

    Της είπα να βιαστεί για να είναι στην ώρα της στο «γραφείο» – έτσι είχαν βαφτίσει τα παιδιά το ισόγειο κατάστημα που είχαμε νοικιάσει στην οδό Κελεού. Η έδρα αυτού του διαφορετικού προγράμματος του υπουργείου Πολιτισμού ήταν εκεί, ανάμεσα σε βουλκανιζατέρ και συνεργεία αυτοκινήτων.

    Ήρθε στην ώρα της. Με χτενισμένα τα μακριά μαύρα της μαλλιά, μαζί με τη φίλη της, τη Σιμπέλ. Όταν μαζεύτηκαν όλα τα παιδιά ξεκινήσαμε, όπως ήταν προγραμματισμένο, για το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων. Πήραμε το λεωφορείο της γραμμής, κατεβήκαμε στο Μοναστηράκι και περπατήσαμε μέχρι το «μουσείο με τα όργανα», όπως το έλεγαν τα παιδιά.

    Όλα κυλούσαν ομαλά στη δραστηριότητα που είχαμε σχεδιάσει για εκεί. Τα παιδιά συμμετείχαν με ενθουσιασμό και κέφι. Προσπαθούσαν να ταιριάξουν διάφορους ήχους που είχαμε γράψει στο κασετόφωνο με τα όργανα που έβλεπαν στις βιτρίνες – τις φλογέρες και τα σουραύλια, τις τσαμπούνες και τις γκάιντες, τις κιθάρες και τα σαντούρια.

    Αντέγραφαν από τις λεζάντες τα ονόματα των οργάνων. Στάθηκαν περισσότερο στα τουμπερλέκια και τα ντέφια, που τα ήξεραν καλύτερα, αλλά και στις κουδούνες, στα τρίγωνα, στις λαλίτσες, τις ροκάνες και τις σφυρίχτρες.

    Μέχρι που όταν κοντεύαμε προς το τέλος πια μπουκάρισε μια ομάδα μαθητών λυκείου κάνοντας μεγάλο σαματά. Τα παιδιά της δικής μας ομάδας αποδιοργανώθηκαν προς στιγμή και γύρισαν να κοιτάξουν ενοχλημένα τους «εισβολείς».

    Η Σοράγια ανέλαβε να «καθαρίσει» για όλους. «Ησυχία» φώναξε δυνατά και κοφτά προς τα λυκειόπαιδα, «εδώ είναι μουσείο».

    Πάγωσαν εκείνα. Κι έμειναν αποσβολωμένα να κοιτούν μια ομάδα από «γυφτάκια» που συμμετείχαν σε μια εκπαιδευτική μουσειακή δράση να τους κάνουν παρατήρηση.

    Τα βλέμματα απορίας και οι ψίθυροι από την πλευρά τους δεν σταμάτησαν μέχρι που ολοκληρώσαμε τη δράση μας και σηκωθήκαμε για την αναχώρηση.

    Η Σοράγια τον μάλωσε στη γλώσσα τους και γυρνώντας προς εμάς είπε: «Συγνώμη, δεν πουλάμε λουλούδια στους δικούς μας ανθρώπους»

    Στην επιστροφή, με γέλια και πειράγματα, δοκιμάζαμε όλοι μαζί να κάνουμε με το στόμα μας τους ήχους των οργάνων που είδαμε. Συμφωνήσαμε πως στην επόμενη συνάντησή μας στο «γραφείο» θα φτιάξουμε τα δικά μας ιδιόφωνα μουσικά όργανα, θα παίξουμε μουσική και θα χορέψουμε.

    Κατά σύμπτωση, το ίδιο βράδυ είχα κανονίσει με κάποιους φίλους να βρεθούμε σε μια ταβέρνα στην Πλάκα. Εκεί που τρωγοπίναμε ήρθε ένα πιτσιρικάς –θα ’ταν δεν θα ’ταν επτά οκτώ χρόνων, να μας πουλήσει λουλούδια.

    Πριν προλάβει κάποιος από την παρέα να αντιδράσει, εμφανίστηκε ξωπίσω του η Σοράγια. Τον μάλωσε κάπως αυστηρά στη γλώσσα τους και γυρνώντας προς εμάς είπε με ένα πλατύ χαμόγελο: «Συγνώμη, δεν πουλάμε λουλούδια στους δικούς μας ανθρώπους». Μιλήσαμε λιγάκι, αλλά έπρεπε να φύγει για να συνεχίσει τη δουλειά.

    Φεύγοντας, τράβηξε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο από το μπουκέτο που κρατούσε και το άφησε στο τραπέζι, μπροστά μου. «Για την κοπέλα σου» μου ψιθύρισε συνωμοτικά δείχνοντας με ένα χαριτωμένο νεύμα των ματιών της τη φίλη που καθόταν δίπλα μου.

    Τη Σοράγια, που τότε, το 1994, πρέπει να ήταν γύρω στα 10, συνέχισα να τη συναντώ για τα επόμενα κάνα δυο χρόνια στο «γραφείο», στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους που πηγαίναμε με το πρόγραμμα. Σήμερα θα είναι μια γυναίκα περί τα 40, ίσως ήδη από καιρό γιαγιά.

    banner_300_250
    Picture of Στάθης Γκότσης
    Ο Στάθης Γκότσης είναι ιστορικός

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το έντυπο του Υπουργείου Πολιτισμού «Ο πολιτισμός ως μέσον κοινωνικής ένταξης – μια διαπολιτισμική προσέγγιση. Ο Χρόνος», 1997

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Μικρές ιστορίες Ρομά Τσιγγάνοι Σταύρος Ψυλλάκης shortstories.gr
    Short

    «Δώσε μου ένα ευρώ…»

    Ο σκηνοθέτης Σταύρος Ψυλλάκης αφηγείται στο Short Stories στιγμές από τη γνωριμία του με μια οικογένεια Ρομά από το Ζεφύρι, την περίοδο των γυρισμάτων του ντοκιμαντέρ «Μικρές ιστορίες Ρομά»

    Στέλλα Φαϊτάκη_Αέρας στους δρόμους είμαστε οι Τσιγγάνοι short stories gr
    Short

    «Aέρας στους δρόμους είμαστε οι Τσιγγάνοι»

    Η Στέλλα Φαϊτάκη αφηγείται για το Short Stories στιγμές από τη συνεργασία της με την Κατερίνα και μια ομάδα νεαρών Ρομά της Χίου, σε μια δράση γνωριμίας με τα μνημεία της πόλης της Χίου