Skip to content
Home » Πριν από 28 χρόνια: Το Σεράγεβο, ο εθνικισμός και μια φωτογραφία

Πριν από 28 χρόνια: Το Σεράγεβο, ο εθνικισμός και μια φωτογραφία

    Πριν από 28 χρόνια: Το Σεράγεβο, ο εθνικισμός και μια φωτογραφία

    Published
    Η Amela Fako Muftic, κρατώντας τη βανδαλισμένη φωτογραφία της οικογένειας Fako, όπως την απαθανάτισε ο γιος της το 2022

    Πριν από 28 χρόνια: Το Σεράγεβο, ο εθνικισμός και μια φωτογραφία

    Published
    Η Amela Fako Muftic, κρατώντας τη βανδαλισμένη φωτογραφία της οικογένειας Fako, όπως την απαθανάτισε ο γιος της το 2022
    Ο φωτοειδησεογράφος Δημήτρης Μεσσίνης γράφει στο Short Stories τη συγκλονιστική ιστορία μιας οικογενειακής φωτογραφίας που συνάντησε βανδαλισμένη, το 1996, σε ένα σπίτι σε προάστιο του Σεράγεβο

    Σεράγεβο, Μάρτιος του 1996. Ο εθνικισμός σε «διδάσκει» να είσαι περήφανος για πράγματα που ποτέ ο ίδιος δεν έκανες και να μισείς ανθρώπους που ποτέ δε γνώρισες. Ο πόλεμος της Βοσνίας είχε λήξει. Η μια πόλη μετά την άλλη άλλαζαν διοίκηση με βάση τη Συμφωνία του Ντέιτον (Dayton Peace Agreement).

    Πλησίαζε η μέρα που θα άλλαζε διοίκηση και στο προάστιο του Σεράγεβο Ilidža. Μια Βόσνια φίλη, η 25άχρονη τότε Amela Fako, με ρωτάει αν μπορώ να την πάω με το αμάξι μέχρι την Ilidža. Ήθελε να δει το σπίτι της οικογένειάς της.

    Από το σπίτι αυτό είχαν εκδιωχθεί από Σέρβους παραστρατιωτικούς της ομάδας Beli Orlovi (Λευκοί Αετοί), που εποίκησαν την πόλη της τον Απρίλιο του 1992. Τότε η οικογένεια Fako κατάφερε την ύστατη στιγμή να διαφύγει και να βρει καταφύγιο σε συγγενικό σπίτι στο πολιορκημένο Σεράγεβο. Το σπίτι είχε εκκενωθεί λόγω της ανταλλαγής πληθυσμών.

    Την επόμενη μέρα την οδήγησα στην Ilidža. Βρεθήκαμε μπροστά στο σπίτι της. Με την πρώτη ματιά βλέπω ότι το σπίτι δεν έχει πόρτα και κούφωμα. Προχωρώντας βλέπουμε ένα σπίτι χωρίς ίχνος επίπλων. Είχαν πάρει το ξύλινο παρκέ του σαλονιού, τους ηλεκτρικούς διακόπτες και τις πρίζες ρεύματος από τους τοίχους. Όπως και τις πόρτες από τα ντουλάπια των δωματίων. Είχε μείνει ένα άδειο κουφάρι.

    Ανεβαίνοντας στον όροφο βρίσκουμε ένα παλιό αρκουδάκι με ένα πόδι το οποίο η Amela είχε από τότε που ήταν παιδί. Στον τοίχο ήταν κρεμασμένη μια φωτογραφία. Η ανατριχίλα που μου προκάλεσε η φωτογραφία είναι απερίγραπτη.

    Η Amela, σαστισμένη, την παίρνει στα χέρια της. Δεν έχει δύναμη να αντιδράσει. Την παρατηρεί σοκαρισμένη. Προσπαθεί να καταλάβει τι συμβαίνει. Ήταν μια φωτογραφία μέσα σε κάδρο, τραβηγμένη το 1970, μπροστά στο ξενοδοχείο Austria στην Ilidža. Απεικονιζόταν όλη η οικογένεια Fako: ο πατέρας, η μητέρα, ο μικρός αδελφός και η Amela.

    Με ένα πολύ αιχμηρό αντικείμενο είχαν ξύσει τα τέσσερα πρόσωπα που απεικονίζονταν και είχαν χαρακώσει τα σώματά τους, από το κεφάλι μέχρι τα πόδια

    Όμως με ένα πολύ αιχμηρό αντικείμενο είχαν ξύσει τα τέσσερα πρόσωπα που απεικονίζονταν και είχαν χαρακώσει τα σώματά τους, από το κεφάλι μέχρι τα πόδια. Το μήνυμα συγκεκριμένο, αυστηρό και άκρως εθνικιστικό. Προκαλεί ανατριχίλα και εμετό…

    Χρόνια αργότερα αυτή η εικόνα επέστρεψε πολύ έντονα στη μνήμη μου. Προσπάθησα να εντοπίσω την Amela πριν από δυο χρόνια. Τη βρήκα τηλεφωνικά, στο Μόσταρ, ως Amela Fako Muftic, παντρεμένη με δυο παιδιά. Είχε ακόμη τη φωτογραφία.

    Μου είπε ότι ο πατέρας της, ο οποίος είχε πεθάνει πριν από μερικούς μήνες, ήθελε να πετάξει τη φωτογραφία μετά τον πόλεμο. Όμως η Amela την έκρυψε ώστε να προσανατολίσει τα παιδιά της, όταν μεγαλώσουν, στη δημιουργία ενός κοσμοπολίτικου και ανεκτικού πλαισίου μακριά από μίση και εθνικισμούς.

    Πρόσφατα διαπίστωσα ότι η Amela χάρισε τη φωτογραφία στο Μουσείο Γενοκτονίας στο Σεράγεβο, για να αποτελέσει σημείο αναφοράς και μέρος της σύγχρονης ιστορίας.

    Picture of Δημήτρης Μεσσίνης
    Ο Δημήτρης Μεσσίνης είναι φωτοειδησεογράφος – ανταποκριτής ξένου Τύπου

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το προσωπικό αρχείο του Δημήτρη Μεσσίνη

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    παιδιά δολοφόνοι tis-liverias-kai-o-mousakas-apo-kreas-pithikou
    Short

    Τα παιδιά δολοφόνοι της Λιβερίας και ο μουσακάς από κρέας πιθήκου

    Η Λαμπρινή Θωμά γράφει στο Short Stories για την επώδυνη εμπειρία της όταν το 1996 επισκέφτηκε το καταφύγιο που έχει δημιουργήσει ένας ιερέας της Θεολογίας της Απελευθέρωσης για τα παιδιά δολοφόνους της Λιβερίας

    Αρετή Κονδυλίδου_ παιδιά καθεστώς Ταλιμπάν Αφαγανιστάν_ shortstories
    Short

    Πώς να μιλήσεις στα παιδιά για το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν;

    Η Αρετή Κονδυλίδου μοιράζεται με το Short Strories τις αγωνίες της πίσω από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τη φωτογραφική έκθεση του Δημήτρη Μεσσίνη με θέμα τους Ταλιμπάν και πώς ένα τραγούδι του Φίλιππου Πλιάτσικα βοήθησε στην υλοποίησή του