Skip to content
Home » Ένα ρέκβιεμ για τον Πέτρο Θέμελη

Ένα ρέκβιεμ για τον Πέτρο Θέμελη

    Ένα ρέκβιεμ για τον Πέτρο Θέμελη

    Published

    Ένα ρέκβιεμ για τον Πέτρο Θέμελη

    Published
    Η αρχαιολόγος Ειρήνη Γαβριλάκη ανακαλεί στη μνήμη της στιγμές από τις συναντήσεις της με τον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη (1936-2023), ο οποίος αφήνει στους επιγενόμενους ένα πλούσιο ανασκαφικό και αναστηλωτικό έργο

    Θα θυμάμαι τον Πέτρο Θέμελη βραδάκι, στο Ρέθυμνο, περιστοιχισμένο από φοιτητές, για μια ρακή.

    Να ξεναγεί στην Ελεύθερνα, στον τομέα που ανέσκαπτε ο ίδιος, να περιγράφει τον χώρο αγκαλιάζοντάς τον με μεγάλες χειρονομίες, σαν να τον έβλεπε γεμάτο ζωή.

    Θα τον θυμάμαι ακόμη στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου να μιλάει με τους φοιτητές της ανασκαφής, να εξηγεί, να κάνει μάθημα από το οποίο επωφελούμουν κι εγώ, νεαρή αρχαιολόγος της υπηρεσίας τότε, να παροτρύνει τα παιδιά να ψάξουν ανάλογα αντικείμενα σε κάποιο κουτί, γιατί θυμόταν πως υπήρχε κάτι παρόμοιο από την τομή τάδε…

    Και στο σπίτι της ανασκαφής τον θυμάμαι, να κοιτάζει κάθε πλυμένη ομάδα. Τον θυμάμαι να μου λέει «α, να έρθεις πάλι στη Μεσσήνη. Δεν θα τη γνωρίσεις τώρα. Έχει μεγαλώσει». Με μάτια λαμπερά.

    Τον θυμάμαι στο γραφείο του, όταν πήγαμε με μια ομάδα παιδιών από τις Μαργαρίτες Μυλοποτάμου, ένα σημαντικό κέντρο της νεότερης αγγειοπλαστικής παραγωγής, για να του πούμε να κάνουμε μια σειρά συνεδρίων με θέμα τα εργαστήρια εκτός των τειχών του Ρεθύμνου. Παράτολμο σχέδιο, αλλά σημαντικό εκπαιδευτικό σχέδιο για την αυτογνωσία των κατοίκων της περιοχής.

    Συμφώνησε αμέσως με ενθουσιασμό και χρησιμοποίησε τις γνωριμίες του για να γίνει αυτό το συνέδριο διεθνές. Και το πρώτο για την κεραμική και το δεύτερο για το γυαλί. Και δούλεψε πολύ, με εμπιστοσύνη και χαρά.

    Θα τον θυμάμαι το 2009, τη βραδιά που πέθανε η Μπέττυ Ψαροπούλου αφήνοντας ορφανό το Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής, όταν του είπα «δεν μπορώ, κύριε Θέμελη, να γράφω νεκρολογίες για μια γυναίκα τόσο ζωντανή. Θέλω να κάνω κάτι δυναμικό. Σκέφτομαι να στείλω ένα γράμμα στα μουσεία του Ιστορικού Κέντρου για να φτιάξουμε ένα δίκτυο». Συμφώνησε μ’ ένα γελάκι. «Καλό θα είναι αυτό» μου είπε.

    Θα τον θυμάμαι στο γραφείο του κάθε μεσημέρι απαρέγκλιτα να μελετά. «Τώρα ασχολούμαι με τα ακρόπρωρα, ξέρεις. Και ζωγραφίζω γοργόνες. Με ξεκουράζει».

    Όσο για το αναπάντεχο ταξίδι του, είμαι σίγουρη πως θα ξέρει τι να απαντήσει στη γοργόνα που θα πλησιάσει το πλοίο που τον παίρνει μακριά μας

    Έτοιμος να υποστηρίξει κάθε πρωτοβουλία, κάθε άνοιγμα, κάθε πρωτοτυπία. Τουλάχιστον τα αντικείμενα που εκτίθενται σε δεύτερη χρήση να μη χάνουν τη φωνή τους.

    Κι ίσως γι’ αυτό συμφώνησα να κάνω αυτό το κείμενο. Γιατί δεν μπορούσα να γράψω μια νεκρολογία για έναν άνθρωπο από χώμα και όραμα, που ήταν κι ο Πέτρος Θέμελης. Εξάλλου δεν μπορώ να τον χωνέψω αυτό τον θάνατο. Μου φαίνεται άκαιρος. Θα μου φαινόταν άκαιρος όποτε κι αν συνέβαινε.

    Επιλέγω λοιπόν να θυμάμαι αυτές τις λίγες στιγμές που συναντηθήκαμε όσο έσκαβε στην Ελεύθερνα και ήταν στο πανεπιστήμιο ή το διοικητικό συμβούλιο του Ιδρύματος Ψαροπούλου. Και κάτι καφεδάκια στο Ρέθυμνο που μιλούσαμε για τη διαχείριση του πολιτιστικού προϊόντος και τις κάθε λογής αγκυλώσεις.

    Ο Πέτρος Θέμελης που ξέρω θεωρώ ότι γνώριζε τη θέση του στον κόσμο. Τη δουλειά που είχε να κάνει στον κόσμο αυτό. Όχι στην Ιστορία, στον κόσμο για τον κόσμο. Κι αυτήν τη δουλειά την αγάπησε και την έκανε με την ψυχή του, ξέροντας πως αν δεν βάλεις ψυχή, δεν ξεφεύγεις από τη μονοδρομική γραφειοκρατία.

    Όσο για το αναπάντεχο ταξίδι του, είμαι σίγουρη πως θα ξέρει τι να απαντήσει στη γοργόνα που θα πλησιάσει το πλοίο που τον παίρνει μακριά μας.

    •••

    Ακολουθεί το ποστ που είχε κάνει ο Πέτρος Θέμελης για να συνοδεύσει τη φωτογραφία που ανέβασε στη σελίδα του στο Facebook (21.08.21) και την οποία επιλέξαμε για να συνοδεύει το κείμενο της κ. Γαβριλάκη:

    Μία και μόνη φορά τόλμησα να καθίσω στον λίθινο θρόνο του Θεάτρου (πολύ αργότερα διαπίστωσα ότι ανήκε μάλλον στον αγωνοθέτη των Διονυσίων), μόλις είχε έλθει στο φως με τις ανασκαφές μας, για να αισθανθώ την αξεπέραστη «ανατομική» λάξευση των επιφανειών του και το υπολογισμένο σε ανθρώπινα μέτρα ύψος του υποπόδιου, και ταυτόχρονα το χρέως μου να αποκαταστήσω κατά το δυνατό την χαμένη στη δίνη των σκοτεινών αιώνων μορφή του κάποτε λαμπρού αυτού μνημείου της αρχαίας μεσσηνιακής πρωτεύουσας που κείτονταν τώρα απογυμνωμένο σε άθλια κατάσταση μπροστά μου.

    Η εικόνα που δημοσιοποιώ ανήκει στην περίοδο του «θλιβερού» ΠΡΙΝ και όχι του ελκυστικού ΤΩΡΑ του μνημειακού συνόλου της αρχαίας Μεσσήνης.

     

    Picture of Ειρήνη Γαβριλάκη
    Η Ειρήνη Γαβριλάκη είναι αρχαιολόγος στο Υπουργείου Πολιτισμού

    Κεντρική φωτογραφία
    Από την προσωπική σελίδα στο Facebook του Πέτρου Θέμελη.

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Σιδηρόπουλος_Θέμελης_Ο Πάνας, ο κασμάς του Κωστή και η Αφροδίτη της Ελεύθερνας_shortstories.gr
    Short

    Αρχαία Ελεύθερνα: Η Αφροδίτη από το στρώμα καταστροφής

    Ο Κλεάνθης Σιδηρόπουλος γράφει στο Short Stories για τα συναισθήματα των ανθρώπων που συμμετείχαν στην ανασκαφή της Ελεύθερνας στην Κρήτη, όταν το 2000 βρέθηκαν τα εξαιρετικά αγάλματα της Αφροδίτης με το σανδάλι και του Πάνα

    Κλεάνθης Σιδηρόπουλος_Μια ανέλπιστη επιγραφή συνθήκης Μεσσήνης και Ελεύθερνας
    Short

    Μια ανέλπιστη επιγραφή συνθήκης Μεσσήνης και Ελεύθερνας

    Ο αρχαιολόγος Κλεάνθης Σιδηρόπουλος, στενός συνεργάτης του Πέτρου Θέμελη, γράφει στο Short Stories για την έκπληξή του μπροστά στην ανεύρεση μιας αρχαίας επιγραφής στη Μεσσήνη που για πρώτη φορά τη συνέδεε με την Ελεύθερνα της Κρήτης

    Σοφία Βασάλου_Ένα απλό «εις το επανιδείν, Δάσκαλε» για τον Νίκο Μίνω
    Short

    Ένα απλό «εις το επανιδείν, Δάσκαλε» για τον Νίκο Μίνω

    Η συντηρήτρια αρχαιοτήτων και έργων τέχνης Σοφία Βασάλου γράφει στο Short Stories για την απώλεια του Νίκου Μίνου, του ανθρώπου που κατάφερε την αναγνώριση και εδραίωση της επιστήμης της συντήρησης στον ελλαδικό χώρο, ο οποίος απεβίωσε αιφνιδίως στις 30.10.2023