Το πιο εμβληματικό φιλμ που γυρίζεται τις παραμονές του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1967 στην Ελλάδα είναι το Πρόσωπο με πρόσωπο. Η ταινία του Ροβήρου Μανθούλη που κινήθηκε κυριολεκτικά έξω από τα όρια του νόμου.
Την προδικτατορική περίοδο για να γυρίσει κάποιος ταινία έπρεπε να υποβάλλει ένα πλήρες σενάριο στην επιτροπή λογοκρισίας, την Επιτροπή Ελέγχου. Με την πρώτη άδεια που έπαιρνε από εκεί και αφού είχε αποδεχτεί πιθανές αλλαγές ή περικοπές, έπαιρνε την άδεια από το Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως για τη «λήψη σκηνών». Με ξεχωριστή άδεια επιτρεπόταν η αγορά φιλμ (αρνητικού, θετικού, μαγνητικού κ.λπ.).
Ο Μανθούλης είχε στα χέρια του μια άδεια για το γύρισμα ενός ντοκιμαντέρ όταν έγινε το βασιλικό πραξικόπημα του 1965. Αλλάζει άρδην τα σχέδιά του και γράφει ένα σενάριο άμεσης πολιτικής παρέμβασης με προσωρινό τίτλο Πρόσωπο με πρόσωπο. Δεν υπάρχει περίπτωση να το υποβάλλει στην επιτροπή λογοκρισίας. Η ταινία ουσιαστικά γυρίζεται παράνομα.
Τα χρήματα για την παραγωγή συγκεντρώνονται με τη συνεισφορά 22 ατόμων. Όλοι οι συντελεστές της ταινίας παίρνουν μετοχές υπολογίζοντας σε μελλοντικά κέρδη. Τα οποία φυσικά δεν θα δουν ποτέ. Η τελική κόπια της ταινίας θα είναι έτοιμη την ημέρα προβολής της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Δεν υπάρχει χρόνος να υποβληθεί στην επιτροπή λογοκρισίας για να πάρει άδεια προβολής. Γι’ αυτό ο Μανθούλης ζητάει προσωρινή άδεια.
«Ποιος είναι ο τίτλος;» ρωτούν τα μέλη της επιτροπής. «“Πρόσωπο με πρόσωπο”» απαντά. «Ύποπτος τίτλος» του λένε και αρνούνται την προσωρινή άδεια. «Κανένα πρόβλημα» απαντά ο διευθυντής του φεστιβάλ Παύλος Ζάννας και την παίζει χωρίς την άδεια της λογοκρισίας. Η ταινία κερδίζει το πρώτο βραβείο. Ο προσωρινός τίτλος γίνεται μόνιμος.
Προσωρινό ήταν και το όνομα του πρωταγωνιστή, του Κώστα Μεσάρη, μου αναφέρει ο Φώντας Λάδης. Το πραγματικό του είναι Μασούρας! Και αυτού το προσωρινό έγινε μόνιμο.
