Skip to content
Home » Μπάνια στην αρχαία Πύδνα και ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

Μπάνια στην αρχαία Πύδνα και ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

    Μπάνια στην αρχαία Πύδνα και ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

    Published
    Η εννιάχρονη Ευαγγελία Αγγέλκου με την αρχαιολόγο Έφη Πουλάκη-Παντερμαλή στην Αρχαία Πύδνα το καλοκαίρι του 1984

    Μπάνια στην αρχαία Πύδνα και ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

    Published
    Η εννιάχρονη Ευαγγελία Αγγέλκου με την αρχαιολόγο Έφη Πουλάκη-Παντερμαλή στην Αρχαία Πύδνα το καλοκαίρι του 1984
    Η Ευαγγελία Αγγέλκου γράφει στο Short Stories για το καλοκαίρι που, εννιάχρονο παιδί, βρέθηκε με τη μητέρα της, την αρχαιολόγο Ευτέρπη Μαρκή, μπροστά σε μια άγνωστη βυζαντινή επιγραφή στο χωριό Μεγάλη Γέφυρα Πιερίας

    Ημουν δεν ήμουν εννιά χρόνων και όπως και τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια βρισκόμουν στην αρχαία Πύδνα, στην Πιερία. Εκεί η μαμά μου, η Ευτέρπη Μαρκή, έσκαβε τα ερείπια της μεσοβυζαντινής επισκοπής.

    Ευτυχώς είχε θάλασσα, αν και όχι πολύ καλή, και έκανα μπάνια. Είχα και καλή παρέα από περίπου συνομήλικα παιδιά από την Αλεξάνδρεια Ημαθίας, τα οποία παραθέριζαν στο μικρό ξενοδοχείο του Π. Μιάουρα, φύλακα αρχαιοτήτων στην περιοχή.

    Ένα απόγευμα, εκεί που παίζαμε, ήρθε ένας κύριος, ψάχνοντας «την κυρία αρχαιολόγο». «Εγώ είμαι» είπε η μάνα μου, διακόπτοντας τον καφέ της με τις άλλες μαμάδες. «Γεια σας, ονομάζομαι Θανάσης» είπε ο κύριος, «και είμαι χασάπης. Στο χωριό μου, τη Μεγάλη Γέφυρα, έχουμε μια επιγραφή στην αγία τράπεζα της εκκλησίας μας. Αν θέλετε μπορώ να σας πάω να τη δείτε. Έχω μιλήσει με τον παπά, θα σας αφήσει να μπείτε στο ιερό». «Ευχαρίστως» είπε η μάνα μου, «μισό λεπτό να πάρω την τσάντα μου». Και συνέχισε: «Βαγγελίτσα, θες να ’ρθεις;».

    «Γιατί όχι;» σκέφτηκα και την έπιασα από το χέρι.

    Η μαμά μου άρπαξε την τεράστια τσάντα της με το δίμετρο, τον μεγεθυντικό φακό, το μαύρο σκληρόδετο ημερολόγιο ανασκαφής, το κρητικό μαχαίρι με τη μαντινάδα που το είχε «για να ξύνει τα χώματα» και τη Μινόλτα, δώρο της θείας μου της Κίας από τη Σουηδία.

    Μπήκαμε στο αμάξι του κ. Θανάση και ξεκινήσαμε για τη Μεγάλη Γέφυρα, το βορειότερο χωριό του Νομού Πιερίας που παλιότερα λεγόταν Μυλοβός.

    Στην εκκλησία του Αϊ-Γιώργη μας περίμενε ο παπα-Χαράλαμπος. Μπήκαμε ευλαβικά στο ιερό και ο παπα-Χαράλαμπος άρχισε να «ξεντύνει» την αγία τράπεζα με τη βοήθεια του κ. Θανάση.

    Και τότε αποκαλύφτηκε μια μεγάλη λίθινη επιγραφή με ωραία κεφαλαία γράμματα. Δεν ήταν καθόλου φθαρμένη και η μάνα μου άρχισε να τη διαβάζει στίχο στίχο. Άρχισα κι εγώ να προσπαθώ, αλλά πού να καταλάβω τότε τα συμπιλήματα και τις συντμήσεις…

    «Εκτίσθη το τοιούτον κάστρον επί βασιλείας Βασιλείου και Κωνσταντίνου μεγάλων βασιλέων και αυτοκρατόρων των Πορφυρογεννήτων»

    Το ΕΚΤΙΣΘΗ πάντως το κατάλαβα. Και το ΚΑΣΤΡΟΝ. Έλεγε λοιπόν η επιγραφή: «Εκτίσθη το τοιούτον κάστρον επί βασιλείας Βασιλείου και Κωνσταντίνου μεγάλων βασιλέων και αυτοκρατόρων των Πορφυρογεννήτων παρά Διογένους πρωτοσπαθαρίου και κατεπάνω Θεσσαλονίκης του Φιλομά έτους SΦΚΓ ινδικτιώνος ΙΓ».

    Μπροστά μας είχαμε την επιγραφή από ένα κάστρο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης που χτίστηκε το έτος 6523 κατά τους Βυζαντινούς, δηλαδή το 1015, όταν συναυτοκράτορες του Βυζαντίου ήταν ο Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος και ο αδελφός του Κωνσταντίνος, που η μάνα τους τους γέννησε στο Ιερόν Παλάτιον, στο δωμάτιο με τα πορφυρά μάρμαρα (πορφυρογέννητοι).

    Η ιστορία ζωντάνευε μπροστά μας. Λίγο μετά τη μάχη στο Κλειδί το 1014, όπου ο Βασίλειος συνέτριψε τον στρατό του τσάρου Σαμουήλ, και ύστερα από διάφορες άλλες πολεμικές επιχειρήσεις στη Μακεδονία, ο αυτοκράτορας έκτισε δυο κάστρα στην περιοχή του Αλιάκμονα.

    Την ανέγερση του ενός ανέλαβε ο κατεπάνω Θεσσαλονίκης Διογένης. Όλα αυτά αποτυπώνονταν στην επιγραφή που αγγίζαμε εκείνη τη στιγμή, την οποία οι κάτοικοι του Μυλοβού, καταλαβαίνοντας τη σπουδαιότητά της, την προστάτευσαν τοποθετώντας την στο πιο ιερό σημείο του χωριού τους.

    Η μάνα μου τη φωτογράφησε, τη μέτρησε, μέτρησε τα γράμματα και ευχαρίστησε τον παπα-Χαράλαμπο και τον κ. Θανάση για τη «χαρά που της δώσανε» να της υποδείξουν μια τέτοια σπουδαία επιγραφή.

    Αργότερα, στο πανεπιστήμιο, στο μάθημα της επιγραφικής, μια μέρα είχαμε για άσκηση να διαβάσουμε την επιγραφή του Μυλοβού και να βρούμε τη χρονολογία.

    Χαμογέλασα. Και το ΕΚΤΙΣΘΗ και το ΚΑΣΤΡΟΝ τα είχα διαβάσει και τότε.

    Picture of Ευαγγελία Αγγέλκου
    Η Ευαγγελία Αγγέλκου είναι αρχαιολόγος στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το προσωπικό αρχείο της Ευαγγελίας  Αγγέλκου

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Αγγέλκου_Οι αξέχαστες βόλτες μας με τον αρχαιολόγο Θανάση Παπαζώτο shortstoriesgr
    Short

    Οι αξέχαστες αρχαιολογικές βόλτες μας με τον Θανάση Παπαζώτο

    Η Ευαγγελία Αγγέλκου αναπολεί για το Short Stories τις αρχαιολογικές περιηγήσεις που έκανε από παιδί στα βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης και στην Πιερία, με τον βυζαντινολόγο Θανάση Παπαζώτο, που έφυγε πολύ νέος από τη ζωή

    Ο Χρήστος, ένας ιδιαίτερος εργάτης ανασκαφής, που οι φασίστες τον φώναζαν μπάσταρδο
    Short

    Ο Χρήστος, ένας ιδιαίτερος εργάτης ανασκαφής, που οι φασίστες τον φώναζαν μπάσταρδο

    Η αρχαιολόγος Ευτέρπη Μαρκή γράφει στο Short Stories για έναν εργάτη ανασκαφής με σκοτωμένο αντάρτη πατέρα, δύσκολα παιδικά χρόνια και απολυτήριο στρατού λόγω υστερίας και για την περιπέτεια της μονιμοποίησής του

    Ευαγγελία Αγγέλκου_μια σφιχτή αγκαλία για την ξεναγήστρα_ shortstories
    Short

    Μια σφιχτή παιδική αγκαλιά για την «ξεναγήστρα»

    Η αρχαιολόγος Ευαγγελία Αγγέλκου γράφει στο Short Stories για ένα τρυφερό περιστατικό με ένα μικρό κορίτσι, κάποιους μήνες ύστερα από μια κυριακάτικη ξενάγηση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη

    Efterpi Marki_mia anaskafi tou 1972 στο Βαρδάρι
    Short

    Χριστούγεννα του 1972 σε μια ανασκαφή στο Βαρδάρι

    Η Ευτέρπη Μαρκή αναπολεί στο Short Stories τα Χριστούγεννα του 1972, όταν ως νέα αρχαιολόγος γνώρισε το Βαρδάρι και τους ανθρώπους του, με αφορμή μια σωστική ανασκαφή στα δυτικά τείχη της Θεσσαλονίκης