Skip to content
Home » Ο Γιάννης Τζεδάκις και η σωτηρία του αρχαιολογικού χώρου του Πετρά

Ο Γιάννης Τζεδάκις και η σωτηρία του αρχαιολογικού χώρου του Πετρά

    Ο Γιάννης Τζεδάκις και η σωτηρία του αρχαιολογικού χώρου του Πετρά

    Published
    Η κεντρική αυλή του ανακτόρου του Πετρά

    Ο Γιάννης Τζεδάκις και η σωτηρία του αρχαιολογικού χώρου του Πετρά

    Published
    Η κεντρική αυλή του ανακτόρου του Πετρά
    Η Μεταξία Τσιποπούλου, ανασκαφέας του αρχαιολογικού χώρου του Πετρά στη Σητεία Κρήτης, αφηγείται στο Short Stories την περιπέτεια της απαλλοτρίωσης του χώρου και τη συμβολή τού τότε διευθυντή Αρχαιοτήτων Γιάννι Τζεδάκι που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή

    Το 1984 και το 1985, ως υπάλληλος της ΚΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Ανατολικής Κρήτης), είχα την τύχη να ανασκάψω ένα μοναδικής σημασίας και πολύ καλοδιατηρημένο Μεσομινωικό ΙΑ (2100-1900 π.Χ.) ορθογώνιο τειχισμένο κτίριο στην Αγία Φωτιά Σητείας.

    Εισηγήθηκα την απαλλοτρίωση του χώρου, αλλά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν δέχθηκε την πρόταση. Αποφάσισε την ανέγερση ξενοδοχείου. Αδύνατον να θυμηθώ πλέον με ποιο σκεπτικό. Έπειτα από επίμονες εκκλήσεις της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, η απόφαση άλλαξε. Έτσι, το μοναδικό μνημείο σώθηκε με την απαλλοτρίωσή του.

    Τα έτη 1985 και 1986 ξεκίνησα την ανασκαφή του Πετρά, από την πλαγιά του λόφου, με πολύ καλά αποτελέσματα. Υποψιαζόμουνα, με βάση την τοπογραφία, ότι θα μπορούσε να υπάρχει ένα ανάκτορο στο πλάτωμα της κορυφής του λόφου, σε αναλογία με τα Γουρνιά. Επέλεξα όμως, προτού αναμετρηθώ με κάτι τόσο δύσκολο, να εξοικειωθώ πρώτα με τη στρωματογραφία του χώρου, ανασκάπτοντας κάτι μικρότερο, δηλαδή τμήμα του οικισμού. Σε όλο τον λόφο ήταν ορατά λείψανα τοίχων. Και η επιφανειακή κεραμική άφθονη.

    Στο τέλος της δεύτερης χρονιάς έκανα εισήγηση για απαλλοτρίωση. Η ιδιοκτησία στην περίπτωση αυτή ήταν λίγο μεγαλύτερη από 40 στρέμματα. Τμήμα της μάλιστα βρισκόταν εντός οικισμού, δηλαδή είχε σχετικά υψηλή τιμή μονάδας. Το ΥΠΠΟ έδωσε εντολή, προτού αποφανθεί για το θέμα, να γίνουν δοκιμαστικές τομές σε διάφορα σημεία του λόφου, ώστε να έχουμε μια πληρέστερη, κατά το δυνατόν, γνώση της έκτασης που κατελάμβαναν οι αρχαιότητες. Αυτό και έγινε με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

    Τον Νοέμβριο του 1987 μου τηλεφωνεί ο διευθυντής Αρχαιοτήτων Γιάννης Τζεδάκις. Με ενημερώνει ότι την επομένη έρχεται από την Αθήνα για να κάνει αυτοψία στον Πετρά και να τον παραλάβω από το αεροδρόμιο του Ηρακλείου με το αυτοκίνητό μου. Ήρθαμε στη Σητεία και περπατήσαμε πολύ, σχεδόν σε όλο τον λόφο. Ο Τζεδάκις ήθελε να βεβαιωθεί για τη σημασία του χώρου. Όσο για μένα, έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα.

    Όταν ολοκληρώσαμε την αυτοψία μας του είπα: «Είδατε πόσα πολλά σώζονται; Δεν είχα δίκιο;». Και μου απαντά: «Έχει εδώ πολύ potential, Μεταξία»

    Όταν επιτέλους ολοκληρώσαμε την αυτοψία μας του είπα: «Είδατε πόσα πολλά σώζονται; Δεν είχα δίκιο;». Και μου απαντά με ένα ύφος (γνωστό σε όλους όσοι είχαμε δουλέψει κοντά του), κάτι μεταξύ αστείου και σοβαρού, αλλά με σοβαρή έννοια οπωσδήποτε: «Έχει εδώ πολύ potential, Μεταξία». Βρήκα πολύ εκφραστική την αγγλική λέξη. Εξάλλου η δυναμική και ο δυναμισμός ανέκαθεν με ενθουσίαζαν. Κατάλαβα ότι το θέμα της απαλλοτρίωσης είχε ήδη λυθεί.

    Είμαι έκτοτε ευγνώμων στον τότε επικεφαλής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για την αυτοψία μας και τη σύντομη, αλλά ουσιαστική κουβέντα μας. Πράγματι, πολύ γρήγορα οι ιδιοκτήτες έλαβαν το μεγάλο για την εποχή ποσό των 260 εκατομμυρίων δραχμών για την απαλλοτρίωση της άνω των 40 στρεμμάτων ιδιοκτησίας τους.

    Ο Πετράς σώθηκε, ανασκάφθηκε μέχρι το 2000, αποκαλύφθηκαν το ανάκτορο, τρεις τομείς του μινωικού οικισμού και το βυζαντινό νεκροταφείο. Περιφράχθηκε και τα έτη 2005-2006 αναδείχθηκε, σε συνεργασία με τον δήμο Σητείας, και έγινε επισκέψιμος.

    Οι επόμενες γενιές, αν αποφασίσουν να συνεχίσουν το έργο και καταφέρουν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση, δεν θα έχουν τουλάχιστον να αντιμετωπίσουν τον βραχνά της απαλλοτρίωσης.

    banner_300_250
    Picture of Μεταξία Τσιποπούλου
    Η Μεταξία Τσιποπούλου είναι αρχαιολόγος, επίτιμη διευθύντρια Υπουργείου Πολιτισμού

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το προσωπικό αρχείο της Μεταξίας Τσιποπούλου

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    υπουργειο πολιτισμου
    Short

    Πώς ο Αριστοτέλης με βοήθησε να μη γίνω γενική διευθύντρια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας

    Η επίτιμη διευθύντρια του Υπουργείου Πολιτισμού Μεταξία Τσιποπούλου καταθέτει στο Short Stories τη μαρτυρία της για τη διαδικασία της προφορικής συνέντευξης που έδωσε, στις αρχές του αιώνα, σε ειδική Επιτροπή Κρίσεων

    Mεταξία Τσιποπούλου αρχαιολόγος short stories
    Short

    «Δεν μιλώ με γυναίκες»: Η σεξιστική συμπεριφορά προς μια διευθύντρια ανασκαφής

    Η Μεταξία Τσιποπούλου αφηγείται στο Short Stories ένα ιλαροτραγικό επεισόδιο από την πρώτη μέρα της ανασκαφής στα Αχλάδια Σητείας το 1991 όταν η φράση «Εγώ δε μιλώ με γυναίκες» κατέληξε σαν γλυκόπικρο ανέκδοτο