Skip to content
Home » Οι ένοπλες δυνάμεις και ο κινηματογράφος ως εργαλείο προπαγάνδας

Οι ένοπλες δυνάμεις και ο κινηματογράφος ως εργαλείο προπαγάνδας

    Οι ένοπλες δυνάμεις και ο κινηματογράφος ως εργαλείο προπαγάνδας

    Published

    Οι ένοπλες δυνάμεις και ο κινηματογράφος ως εργαλείο προπαγάνδας

    Published
    Ο Νίκος Θεοδοσίου, με αφορμή μία πολυκαιρισμένη φωτογραφία, μεταφέρει στο Short Stories μία ιστορία που φέρνει στην επιφάνεια μια ελάχιστα γνωστή κινηματογραφική δράση των Ενόπλων Δυνάμεων

    Τη φωτογραφία αυτή «αλίευσε» σε κάποιο παζάρι και μου χάρισε ο Νίκος Αναγνωστόπουλος. Παρουσιάζει μια ομάδα ενστόλων να ποζάρει στο εξωτερικό ενός κτιρίου. Στην πίσω πλευρά, όπως συνηθιζόταν παλιά, ένα χέρι έχει χαράξει τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε. «Α’ σειρά εκπαιδεύσεως χειριστών κινηματογραφικών μηχανών – Καλοκαίρι 1950 στη Γ.Υ.Σ.». Όπου Γ.Υ.Σ. πρέπει να διαβάσουμε «Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού».

    Η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού έγινε ευρύτερα γνωστή από την αριστουργηματική ταινία του Νίκου Περάκη «Λούφα και παραλλαγή». Η ταινία αφηγείται τις περιπέτειες μιας ομάδας στρατιωτών, οι οποίοι υπηρετούν τη θητεία τους την περίοδο της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, να στήσουν τον τηλεοπτικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων.

    Πριν όμως από την εμπλοκή της με την τηλεόραση, η Υπηρεσία ήταν ιδιαίτερα δραστήρια στον χώρο του κινηματογράφου κυρίως στη λήψη κινηματογραφικών σκηνών από τα πεδία δράσης του Στρατού. Πολλοί γνωστοί κινηματογραφιστές υπηρέτησαν εκεί. Ανάμεσά τους και ο Φιλοποίμην Φίνος, ο οποίος εντάχθηκε εθελοντικά μόλις κηρύχθηκε ο πόλεμος στις 28 Οκτωβρίου του 1940. Μαζί με άλλους, συγκρότησε συνεργείο λήψεων επικαίρων στο Αλβανικό Μέτωπο.

    Μετά το τέλος του Εμφυλίου, ο κινηματογράφος παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην προσπάθεια ισχυροποίησης του κράτους. Έτσι βλέπουμε να διατρέχει τη χώρα μια πληθώρα φορητών κινηματογραφικών συνεργείων, προσφέροντας δωρεάν κινηματογραφικό θέαμα στους κατοίκους των πόλεων και των χωριών, ιδιαίτερα των ακριτικών. Προβάλουν ένα μίγμα προπαγανδιστικών και ψυχαγωγικών ταινιών.

     

    Η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού ήταν η πρώτη που έφερε στην Ελλάδα μηχάνημα για να τυπώνει κόπιες των 16 χιλιοστών από αρνητικό των 35 χιλιοστών

    Οι οργανισμοί που έχουν αναλάβει αυτό το έργο είναι ο Δήμος της Αθήνας, η Αστυνομία Πόλεων, το Παλάτι (Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα), οι κατά τόπους Μεραρχίες του στρατού, τα Τάγματα Εθνοφυλακής Αμύνης (ΤΕΑ), τα υπουργεία Παιδείας και Γεωργίας, η Προεδρία της Κυβερνήσεως (Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών), η Πρεσβεία της Αγγλίας και φυσικά η Αμερικάνικη Υπηρεσία Πληροφοριών.

    Στον στρατό γίνονται επιπλέον προβολές ταινιών «εκπαιδευτικού χαρακτήρα» που έρχονταν από τις ΗΠΑ και μεταγλωττίζονταν από την Γ.Υ.Σ.. Από εκεί προήλθε και η ανάγκη εκπαίδευσης μηχανικών προβολής. Την πρώτη ομάδα από αυτούς βλέπουμε σε αυτή τη φωτογραφία.

    Ο Σωτήρης Μορφακίδης, βετεράνος κινηματογραφιστής από το Γάζωρο Σερρών, όταν παρουσιάστηκε στο στρατό το 1956 δεν χρειάστηκε να περάσει από καμιά ειδική εκπαίδευση γιατί εδώ και δύο χρόνια λειτουργούσε τον δικό του κινηματογράφο. Αφηγείται ο ίδιος στον Κώστα Πασχάλη: «Όταν παρουσιάστηκα στο στρατό και πέρασα από επιτροπή τούς είπα τι δουλειά κάνω και με πήγαν στην Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού. Μ’ έδωσαν ένα αυτοκίνητο με εγκατεστημένη μία μηχανή προβολής και πηγαίναμε σε κέντρα στρατιωτικής εκπαίδευσης και σε ιδρύματα και κάναμε κινηματογραφικές προβολές. Οι προβολές γίνονταν υπαίθρια και συνήθως πάνω σε τοίχους. Οι ταινίες που προβάλαμε ήταν κυρίως αμερικάνικες».

    Κλείνοντας να πούμε ότι η Γ.Υ.Σ. ήταν η πρώτη που έφερε στην Ελλάδα μηχάνημα που μπορούσε να τυπώσει κόπιες των 16 χιλιοστών από αρνητικό των 35 χιλιοστών. Παραγωγοί ελληνικών ταινιών, όπως αναφέρει ο Σωτήρης Πλιάκος, που είχαν ανάγκη από κόπιες των 16mm, απευθύνονταν στη Γ.Υ.Σ. η οποία τους έκανε τη δουλειά με αμοιβή μια κόπια και το δικαίωμα προβολής της για την ψυχαγωγία του στρατού.

     

    banner_300_250
    Picture of Νίκος Θεοδοσίου
    Ο Νίκος Θεοδοσίου είναι σκηνοθέτης και συγγραφέας

    MORE STORIES

    ΡΟΒΗΡΟΣ ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ SHORTSTORIESGR
    Short

    Η αντιχουντική ιστορία της ταινίας «Πρόσωπο με πρόσωπο» του Ροβήρου Μανθούλη

    Ο Νίκος Θεοδοσίου παραθέτει στο Short Stories τις περιπέτειες του φιλμ «Πρόσωπο με πρόσωπο» που αν και δεν πέρασε από τη λογοκρισία, βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και προβλήθηκε σε φεστιβάλ της Γαλλίας στις 21 Απριλίου 1967

    ΝΙΚΟΣ-ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ-ΠΑΡΙΣΙ shortstoriesgr
    Short

    Μια κάμερα Zeiss από το Παρίσι στη Βιέννη

    Ο Νίκος Θεοδοσίου γράφει στο Short Stories για την πρώτη του κινηματογραφική κάμερα που χρησιμοποίησε τη δεκαετία του 1960 στο Παρίσι και ξαναβρήκε 50 χρόνια μετά στη Βιέννη

    παλιες καρτ ποσταλ ελλαδα
    Photo

    «Για να με θυμάσαι…» – Μικρές ιστορίες 60 χρόνων μέσα από παλιές καρτ ποστάλ

    Καρτ ποστάλ ποτισμένες με την ώχρα του χρόνου, ένα φευγαλέο «για να με θυμάσαι», μικρές προσωπικές ιστορίες που πλέκονται πίσω από τα χαιρετίσματα, ο αγώνας της μνήμης να δαμάσει την αποτρόπαια λήθη