Skip to content
Home » Τα γράμματα της Πέτρα από την πρώην Ανατολική Γερμανία

Τα γράμματα της Πέτρα από την πρώην Ανατολική Γερμανία

    Τα γράμματα της Πέτρα από την πρώην Ανατολική Γερμανία

    Published
    Πανοραμική άποψη του Ανατολικού Βερολίνου την εποχή που ήταν πρωτεύουσα μιας «μεταξύ-χώρας»

    Τα γράμματα της Πέτρα από την πρώην Ανατολική Γερμανία

    Published
    Πανοραμική άποψη του Ανατολικού Βερολίνου την εποχή που ήταν πρωτεύουσα μιας «μεταξύ-χώρας»
    Με αφορμή την επέτειο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου (9-10 Νοεμβρίου 1989) η Κατερίνα Μαυροκεφαλίδου μοιράζεται με το Short Stories δύο από τις επιστολές που της έστειλε η συγγραφέας φίλη της Πέτρα Έλσνερ από μια «άλλη χώρα», την ενωμένη Γερμανία, στα 90s

    Η Πέτρα Έλσνερ γεννήθηκε το 1953 κοντά στο Ανατολικό Βερολίνο. Γραφίστας – ζωγράφος εργάστηκε στη μεγαλύτερη διαφημιστική επιχείρηση του Ανατολικού Βερολίνου. Συντάκτρια σε νεολαιίστικα κομματικά περιοδικά και σπουδές  φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου και στη Σχολή Δημοσιογραφίας της Λειψίας. Τη δεκαετία του ’80 ήμουν γραμματέας στον Σύνδεσμο Φιλίας Ελλάδας – Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Κάθε καλοκαίρι έρχονταν γκρουπ Ανατολικογερμανών νεολαίων. Τους καλωσόριζα και τους συνόδευα αποκτώντας πολλές φιλίες. Σε ένα από τα γκρουπ ήταν και η Πέτρα. Η φιλία μας ακόμη κρατάει με επισκέψεις μου στη Γερμανία και με αλληλογραφία.

    Τα γράμματα της Πέτρα είναι συγκινητικά, αλλά και χαρακτηριστικά της ψυχολογικής κατάστασης των Ανατολικογερμανών μετά την ενοποίηση και την ένταξή τους σε μια «άλλη χώρα».

    Μάρτης 1991

    Φαντάσου ότι σε διώξανε από τη χώρα σου […]. Ύστερα από κάποιους παράξενους εξαναγκασμούς, φεύγεις χωρίς γυρισμό. Εκεί που φτάνεις, πρέπει να συνηθίσεις, να μάθεις γλώσσα και συμπεριφορές, νόμους και συνήθειες […]. Και θα υπάρχουν ήττες, γιατί κανείς δεν μπορεί να τα αφομοιώσει όλα μαζί τόσο γρήγορα.

    Ναι, ξέρω. Δεν έφτιαξες τις βαλίτσες σου, έμεινες εδώ κι όμως βρέθηκες σε μια άλλη χώρα, έγινες ξένος στη δική σου χώρα. Δεν πέρασε ούτε μια μέρα που να μην πληγωθείς.

    Γιατί ξαφνικά ανήκεις σε μια μειονότητα που της συμπεριφέρονται όπως σε κάθε μειονότητα: απότομα και υποτιμητικά. Ο Ανατολικογερμανός, που έζησε από τα παιδικά του χρόνια σε αυτήν τη «μεταξύ-χώρα», που τώρα ονομάζουν «λάθος-χώρα», εκνευρίζει και αποπροσανατολίζει τους Παλαιογερμανούς.

    […] αν για πολύ καιρό σε χαρακτηρίζουν Γερμανό δεύτερης κατηγορίας […] μην τα παρατάς.

    Σε αυτό τον δρόμο αντοχής μην ξεχνάς πώς ζούσαμε κάποτε και πώς έχουμε αποκτήσει τις εμπειρίες μιας διαφορετικής κοινωνίας και της κατάρρευσής της. Μην αφήνεις να σε τρομάζουν οι αναμνήσεις σου. Μην τις αμφισβητείς ούτε να τις ανταλλάσσεις, ακόμη κι αν η βαλίτσα «ΓΛΔ» είναι βαριά. Αυτά που κρύβονται εκεί μέσα είναι η προέλευσή σου.

    Ο Ανατολικογερμανός, που έζησε από τα παιδικά του χρόνια σε αυτήν τη «μεταξύ-χώρα», εκνευρίζει και αποπροσανατολίζει τους Παλαιογερμανούς

    Μάης 1996                                      

    Πριν από δύο χρόνια σπάνια θα άκουγες κάποιον να εκφράζει μια κριτική άποψη για τη διαδικασία ένωσης της Γερμανίας. Όποιος το αποτολμούσε πολύ προσεχτικά δεχόταν αμέσως τα σκάγια. Τον βομβάρδιζαν και τον κατηγορούσαν για αχάριστο. Τόσο χρήμα έρρεε για την ανοικοδόμηση της χώρας του!

    Ταυτόχρονα όμως δεν αποδεικνύουν οι πολλές χιλιάδες ξεσηκωμοί την εσωτερική δύναμη αυτών των ανθρώπων; Άνοιγαν χωρίς νταβατούρι εδώ κι εκεί στο Ανατολικό Βερολίνο μπιραρίες με συνειδητούς νοσταλγούς της ΓΛΔ […]. Τον χειμώνα του 1995-1996 χιλιάδες άνθρωποι στην Ανατολική Γερμανία γιόρταζαν το «ανατολικό ροκ» και τα «πολύχρωμα πάρτι». Οι εφημεριδούλες τα ονόμαζαν ταξίδι στη νοσταλγία. Ακόμη μια φορά έκαναν λάθος.

    Αυτό γίνεται όταν  Δυτικογερμανοί εκφέρουν δημόσια απόψεις για τους Ανατολικογερμανούς. Ακόμη ένα κλισέ γεννήθηκε. Ένα κλισέ που δυναμώνει τον θυμό των Ανατολικογερμανών και τους θυμίζει την πεισματάρικη «όχι-έτσι-νοοτροπία» της ΓΛΔ. Άφωνοι, όπως τότε, αλλά ποτέ χωρίς άμυνα. […]

    Ύστερα από αυτά τα τελευταία έξι χρόνια με τον απίστευτα αλλαγμένο ρυθμό της ζωής τους οι Ανατολικογερμανοί τράβηξαν απλώς το φρένο κινδύνου.  Άνθρωποι με ανατολικές εμπειρίες γνωρίζουν: αυτό είναι ένα σημάδι. Ένα «όχι-έτσι-σημάδι». Αλλά προσοχή με τα βιαστικά συμπεράσματα. […]

    Αν θέλουμε πράγματι να μάθουμε τι έγινε, πρέπει να γυρίσουμε στην εποχή αμέσως μετά την ώρα μηδέν. Ποιος από τους Δυτικούς είχε πράγματι καταλάβει τι θα συνέβαινε στους Ανατολικογερμανούς με την ενοποίηση και αμέσως μετά;

    Τα περιστατικά και οι στοχασμοί στα γεγονότα είναι αυθεντικοί. Ήθελα να πιάσω και να καταλάβω τη δίνη. Εκείνη την τότε  ταλαιπωρία της σκέψης και τη φοβερή ταραχή. Έπρεπε απλώς να μην αφήσω να χαθεί εκείνο το «καθημερινό να πρέπει να καταλαβαίνεις κάτι καινούργιο» ανάμεσα στο σοκ, στην οργή, την ντροπή, στο ξεσήκωμα και στην αφάνταστη ψυχική κούραση.

    Γιατί μου γινόταν ξεκάθαρο ότι κι εμείς οι ίδιοι είμαστε μέρος μιας τεράστιας και τερατώδους μεταμόρφωσης. Βιώναμε ένα «πολιτισμικό σοκ».

    […] πιστεύω ότι κανείς δεν μπορεί να κόψει τις ρίζες του: κατ, κλακέτα, μια καινούργια ζωή. Το καινούργιο παίρνει πάντα κάποιο χρώμα από το παλιό. Είναι μια εντελώς κανονική κατάσταση – κατηγορούν όμως τους Ανατολικογερμανούς ότι αυτό είναι το χάντικάπ τους. Εδώ αρχίζουν τα αξιοπερίεργα και οι ταπεινώσεις. […]

    Γι’ αυτό σου  γράφω αυτές τις σκέψεις εκείνων των ημερών. Προέρχονται από μια γυναίκα που κάποτε σκεφτόταν ότι η Γερμανία θα είναι πάντοτε διηρημένη και είναι μια πρόταση σκέψης για άλλους που μεγάλωσαν σε μια άλλη ζωή μες στη Γερμανία. Τότε στις αρχές του ’90.

    banner_300_250
    Picture of Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου
    Η Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου είναι φωτογράφος – συγγραφέας

    MORE STORIES