Skip to content
Home » Ένας μπον βιβάν αντιναζί καλλιτέχνης στο Άμστερνταμ

Ένας μπον βιβάν αντιναζί καλλιτέχνης στο Άμστερνταμ

    Ένας μπον βιβάν αντιναζί καλλιτέχνης στο Άμστερνταμ

    Published
    Ο Χάρης Αθανασιάδης και το έργο «Lectura sub aqua» του Βίλεμ Σάντμπεργκ

    Ένας μπον βιβάν αντιναζί καλλιτέχνης στο Άμστερνταμ

    Published
    Ο Χάρης Αθανασιάδης και το έργο «Lectura sub aqua» του Βίλεμ Σάντμπεργκ
    Ο πανεπιστημιακός Χάρης Αθανασιάδης ταξίδεψε στην πρωτεύουσα της Ολλανδίας, όπου ανακάλυψε τη ζωή και το έργο του Βίλεμ Σάντμπεργκ

    Περιφέρομαι ασκόπως στο Stedelijk, το μουσείο σύγχρονης τέχνης του Άμστερνταμ. Βαριέμαι ανυπόφορα. Πρέπει μάλιστα να φωτογραφηθώ μπροστά σε ένα έκθεμα – πώς αλλιώς θα αποδείξω ότι πήγα; Διαλέγω διαισθητικά την Υποβρύχια ανάγνωση (Lectura sub aqua) – μου φάνηκε κάπως συμβατή με τούτη την υδάτινη πόλη.

    Στη συνέχεια αποσύρομαι στο καφέ του μουσείου. Διασκεδάζω την ανία μου αναζητώντας στο δίκτυο πληροφορίες για το έργο και τον δημιουργό του.

    Ο Βίλεμ Σάντμπεργκ (Willem Sandberg) λοιπόν ήταν ένας Ολλανδός γραφίστας από αυτούς που κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 πειραματίζονταν με νέες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης. Όσο μπόρεσα να καταλάβω, επηρεάστηκε αρκετά από το βραχύβιο καλλιτεχνικό κίνημα CoBrA (από τα αρχικά Κοπεγχάγη, Βρυξέλλες, Άμστερνταμ), το οποίο ενώ αντλούσε πολλά από τον σουρεαλισμό, αναζητούσε ταυτόχρονα τρόπους να απευθυνθεί σε ένα πιο ευρύ κοινό. Ως εδώ αναμενόμενα.

    Λίγο νωρίτερα όμως, όταν η Ολλανδία βρισκόταν και αυτή υπό γερμανική κατοχή, αυτός ο στιλάτος μπον βιβάν είχε ενταχθεί σε μια αντιστασιακή οργάνωση, βασική έγνοια της οποίας ήταν η διάσωση των ολλανδικών έργων τέχνης από τους ναζί. Αχά! Ψάχνω περισσότερο.

    Όταν η Ολλανδία βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή, ο στιλάτος μπον βιβάν Βίλεμ Σάντμπεργκ είχε ενταχθεί σε μια αντιστασιακή οργάνωση

    Και νάτος ανακατεμένος σε μια εξόχως τολμηρή, σχεδόν καταδρομική δράση: τη νύχτα της 27ης Μαρτίου 1943 μια μικρή ομάδα αποφασισμένων εισβάλει στο κτίριο όπου στεγαζόταν το Μητρώο του Άμστερνταμ και καταστρέφει ένα μέρος των καταλόγων του με στόχο να προστατέψει τους 70.000 περίπου Εβραίους της πόλης.

    Δώδεκα από αυτούς τους παράτολμους συνελήφθησαν τις επόμενες ημέρες και εκτελέστηκαν στους αμμόλοφους που εκτείνονται στη θάλασσα δυτικά του Άμστερνταμ. Οι έξι υπόλοιποι διέφυγαν τη σύλληψη. Ανάμεσά τους και ο Σάντμπεργκ· κρύφτηκε στο σπίτι ενός φίλου του συλλέκτη έργων τέχνης και γλίτωσε.

    Με το τέλος της κατοχής μετείχε σε μια επιτροπή του κράτους για την ανέγερση μιας σειράς μνημείων του πολέμου. Ένα από αυτά το σχεδίασε και το κατασκεύασε ο ίδιος: μια πλακέτα με τα ονόματα των δώδεκα εκτελεσθέντων συντρόφων του.

    Είναι σήμερα ενθεμένη έξω από το κτίριο του Μητρώου, πεντέξι μόλις τετράγωνα μακριά. Εκεί κατευθύνομαι τώρα. Στην απρόσμενη ανάδυση μιας τυχαίας υποβρύχιας ανάγνωσης.

    banner_300_250
    Picture of Χάρης Αθανασιάδης
    Ο Χάρης Αθανασιάδης είναι καθηγητής Δημόσιας Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

    Κεντρική φωτογραφία
    Προσωπικό αρχείο του Χάρη Αθανασιάδη

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    ΝΙΚΟΣ ΞΥΔΑΚΗΣ work short stories
    Short

    Working class blues στην Αττική Οδό

    Ο δημοσιογράφος Νίκος Ξυδάκης μεταφέρει στο Short Stories έναν τυπικό διάλογο εργαζομένων που μοιάζει να συγχρονίζεται με τις blue notes των work songs