Skip to content
Home » Η εισβολή στην Κύπρο και το εγκεφαλικό του μπαμπά μου

Η εισβολή στην Κύπρο και το εγκεφαλικό του μπαμπά μου

    Η εισβολή στην Κύπρο και το εγκεφαλικό του μπαμπά μου

    Published
    Ο Επαμεινώνδας Μαρκής, πατέρας της Ευτέρπης Μαρκή, τον Δεκέμβριο του 1921, λίγο πριν από την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου

    Η εισβολή στην Κύπρο και το εγκεφαλικό του μπαμπά μου

    Published
    Ο Επαμεινώνδας Μαρκής, πατέρας της Ευτέρπης Μαρκή, τον Δεκέμβριο του 1921, λίγο πριν από την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου
    Η Ευτέρπη Μαρκή γράφει στο Short Stories για την ημέρα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο που τη βρήκε σε μια ανασκαφή στη Θεσσαλονίκη, για τις εργασίες προστασίας των αρχαίων, αλλά και για το εγκεφαλικό που έπαθε ο Μικρασιάτης πατέρας της

    Ανήμερα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο σκάβαμε ένα οικόπεδο στην περιοχή της αρχαίας αγοράς στη Θεσσαλονίκη. Από τα ραδιόφωνα ακούγονταν εμβατήρια, αλλά εμείς στον κόσμο μας. Κατά το μεσημέρι ένας εργάτης από τη διπλανή οικοδομή φώναξε: «Ε, αρχαιολογία, κοιμάστε, οι Τούρκοι μπήκαν στην Κύπρο».

    Μαζέψαμε βιαστικά τα εργαλεία και πήγαμε στο μουσείο, όπου επικρατούσε αναβρασμός. Η Ρωμιοπούλου, που έπρεπε να συσκευάσει και να μεταφέρει τα πολύτιμα εκθέματα στο υπόγειο, μου ανέθεσε να φέρω βαμβάκι. Θα τοποθετούσαμε τα χρυσά κοσμήματα σε κουτιά.

    Στους δρόμους επικρατούσε πανικός. Μάλιστα κάποιοι διέδιδαν ότι οι Τούρκοι ήταν στην Αλεξανδρούπολη. Όταν είδα τους συντηρητές να κατεβάζουν στο υπόγειο του μουσείου τον κρατήρα του Δερβενίου, είχα την αίσθηση πως παρακολουθούσα κηδεία. Αφού βγάλαμε και ασφαλίσαμε και τα χρυσά από τις βιτρίνες, γύρισα  σπίτι σούρουπο. Ο μπαμπάς μου είχε υποστεί, λόγω των γεγονότων, εγκεφαλικό επεισόδιο. Ευτυχώς ελαφρύ.

    Μικρασιάτης ον, ένιωσε άλλη μια φορά προδομένος. Κουβαλούσε κι αυτός την ιστορία του. Για να μην υπηρετήσει στον τουρκικό στρατό, πήγε να δουλέψει στο κάτεργο των ορυχείων μολύβδου στην Μπάλια, όπου για επτά μήνες τρεφόταν αποκλειστικά με φάβα.

    Ύστερα από μια αιμόπτυση δραπέτευσε. Περπατούσε νύχτα και κοιμόταν τη μέρα, για να φτάσει έπειτα από πεζοπορία τεσσάρων ημερών στην πατρίδα του, την Πάνορμο. Εκεί τον συνέλαβε ένας ζαπτιές (αστυνομικός του οθωμανικού κράτους). Πριν τον παραδώσει, πήγε να ξυριστεί σε έναν Έλληνα κουρέα. Αυτός συμβούλεψε τον μπαμπά να φύγει μόλις βάλει τη σαπουνάδα του ζαπτιέ. Κρύφτηκε κι επέστρεψε στην Πόλη, στο επιπλάδικο που δούλευε.

    Όταν οι Έλληνες αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη, κατατάχτηκε ως εθελοντής. Στον στρατό σιχάθηκε τους αξιωματικούς που περιφρονούσαν τους Μικρασιάτες, τον πρίγκιπα που τους επιθεώρησε τρώγοντας το αυγό του, την μπαλαφαρία και τα μεγάλα λόγια. Υπηρέτησε στο Αφιόν Καραχισάρ και στην Κιουτάχεια, διάβηκε τον Σαγγάριο και την Πρωτοχρονιά του ’22 ήταν ήδη γέρος, όπως δείχνει μια φωτογραφία του.

    Για να μην υπηρετήσει στον τουρκικό στρατό, δούλεψε στο κάτεργο των ορυχείων μολύβδου στην Μπάλια, όπου για επτά μήνες τρεφόταν αποκλειστικά με φάβα

    Σώθηκε από την κόλαση του Τουμλού Μπουνάρ και διέφυγε με βάρκα από τη Σμύρνη στη Χίο με άλλους έξι. Αποκαλούσε τον πόλεμο «δράκου φωνή». Στον σεισμό του 1978 αρνήθηκε να φύγει από το σπίτι. Τον ρώτησα πώς γίνεται να μη φοβάται και μου απάντησε: «Δράκου φωνή άκουσες;  Μόνο τη φωνή του πολέμου φοβάμαι».

    Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής τίποτε δεν λειτούργησε σωστά. Ο αδελφός μου, στον οποίο επιδόθηκε χαρτί επιστράτευσης, έψαχνε τη μονάδα του μια εβδομάδα. Άλλοι που επιστρατεύτηκαν έμειναν μήνες χωρίς ρούχα και οπλισμό. Η χούντα τα διέλυσε όλα.

    Θρηνούσαμε για την Κύπρο της οποίας ο αγώνας για την ένωση μας σημάδεψε. Εκείνη την εποχή ακούγαμε κάθε βράδυ στο ραδιόφωνο μια εκπομπή που άρχιζε με τη φράση: «Αδελφοί Κύπριοι, είμεθα εις το πλευρόν σας» και ακολουθούσε το τραγούδι Σκέπασε, μάνα, σκέπασε.

    Από το ραδιόφωνο πληροφορούμασταν για τη δράση της ΕΟΚΑ, διαβάζαμε και στις εφημερίδες για τα συλλαλητήρια, κλάψαμε για τους απαγχονισμούς των παλικαριών, για το ηρωικό τέλος του Αυξεντίου.

    Το κυπριακό ήταν το κύριο θέμα των συζητήσεων του μπαμπά με τον συμπατριώτη του Λευτέρη Γκέντζο τις Κυριακές που συναντιόντουσαν στον Λευκό Πύργο και τον συνόδευα. Ο μπαμπάς χρέωνε στον θρόνο και στους Εγγλέζους τη Μικρασιατική Καταστροφή και όσα έγιναν στην Κύπρο στις βρετανικές μεθοδεύσεις.

    banner_300_250
    Picture of Ευτέρπη Μαρκή
    Η Ευτέρπη Μαρκή είναι επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το αρχείο της Ευτέρπης Μαρκή

    MORE STORIES

    Μαρκή_Η Κατερίνα Ρωμιοπούλου, το Γενή τζαμί και ο Ηλίας ο εργάτης SHORTSTORIES
    Short

    Η Κατερίνα Ρωμιοπούλου, το Γενί Τζαμί και ο Ηλίας ο εργάτης

    Η Ευτέρπη Μαρκή γράφει στο Short Strories για την πρόσληψή της στις 21 Απριλίου 1973 στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης και για ένα περιστατικό που συνέβη στο Γενί Τζαμί και την έφερε κοντά με τον Ηλία, έναν ξεχωριστό εργάτη

    Ο Χρήστος, ένας ιδιαίτερος εργάτης ανασκαφής, που οι φασίστες τον φώναζαν μπάσταρδο
    Short

    Ο Χρήστος, ένας ιδιαίτερος εργάτης ανασκαφής, που οι φασίστες τον φώναζαν μπάσταρδο

    Η αρχαιολόγος Ευτέρπη Μαρκή γράφει στο Short Stories για έναν εργάτη ανασκαφής με σκοτωμένο αντάρτη πατέρα, δύσκολα παιδικά χρόνια και απολυτήριο στρατού λόγω υστερίας και για την περιπέτεια της μονιμοποίησής του