Skip to content
Home » Το ίδρυμα της μητέρας μου για τους πρόσφυγες στον Βόλο το 1922

Το ίδρυμα της μητέρας μου για τους πρόσφυγες στον Βόλο το 1922

    Το ίδρυμα της μητέρας μου για τους πρόσφυγες στον Βόλο το 1922

    Published

    Το ίδρυμα της μητέρας μου για τους πρόσφυγες στον Βόλο το 1922

    Published
    Η φωτογράφος Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου αφηγείται στο Short Stories πώς η μητέρα της και οι φίλες της ίδρυσαν στον Βόλο το Άσυλο Παιδιού για τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής

    Παραλία του Βόλου 1922. Από τα πλοία βγαίνουν μπουλούκια μισόγυμνοι άνθρωποι, οι πρόσφυγες, που με μια κουβέρτα σκεπάζουν το κορμί τους. Γυναίκες, γέροι, γριές, παιδιά γεμάτα τραχώματα, ψειριασμένα, πεινασμένα, ορφανά, κοπέλες τρομαγμένες με μωρά στην αγκαλιά.

    Η ήσυχη παραλία γέμισε κόσμο. Σπίτια, σχολεία, αίθουσες, καπναποθήκες επιτάχτηκαν για να στεγάσουν τους πρόσφυγες. Στήθηκαν πρόχειρες σκηνές για οικογένειες ή παρέες από το ίδιο χωριό. Οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να σώσουν τίποτε από τη σφαγή, την πυρκαγιά και τη μανία του όχλου.

    Ένα βροχερό απόγευμα του 1922 μια συντροφιά κοριτσιών κουβέντιαζε για  ρούχα, φλερτ, χορούς και πρόσφυγες. Μια από την παρέα μόλις είχε γυρίσει από τη Γερμανία και επηρεασμένη απ’ ό,τι είδε και έμαθε προσπαθούσε να μεταδώσει τον ενθουσιασμό της στις άλλες. Έτσι ιδρύθηκε το Άσυλο Παιδιού για την περίθαλψη των προσφυγόπουλων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Μια πρωτοβουλία ανύπαντρων κοριτσιών, γόνων των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων της πόλης.

    Τα θαρραλέα αυτά κορίτσια είχαν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα από τις οικογένειές τους. Οι γονείς τους αντιστέκονταν στην ολοήμερη απασχόληση των μοσχαναθρεμμένων θυγατέρων τους στο άσυλο. Εκεί ανοίγονταν νέοι ορίζοντες δραστηριότητας στα κορίτσια εφημερεύουσες που ως τότε ζούσαν μια ζωή χωρίς περιεχόμενο. Κανένα από αυτά τα κορίτσια δεν φανταζόταν πως το άσυλο –έστω με διαφορετική μορφή– θα παρέμενε μέχρι τη δεκαετία του ’70.

    Η Φόνη Κουτσαγγέλη-Ζωιτοπούλου, πρώτη πρόεδρος του ασύλου, έγραφε στο ημερολόγιό της: «Μαζευτήκαμε, αυτοχειροτονηθήκαμε, συντάξαμε το καταστατικό, το εγκρίναμε και ξεκινήσαμε με άδειο κουμπαρά. Το ονομάσαμε “Άσυλο Παιδιού Βόλου”.  Τριάντα είμαστε τα κορίτσια που δουλέψαμε μέρα και νύχτα σαν ένας άνθρωπος και οι τριάντα, με την ίδια σκέψη, λαχτάρα, φιλοδοξία, να ανδρώσουμε το Άσυλο. Η πρώτη μορφή του ασύλου, για κάνα μήνα, είναι πρωτόγονος. Παιδικός σταθμός, τα φέρναν τα παιδιά το πρωί και τα παίρναν το βράδυ».

    Η βραδινή παραμονή τους στις αποθήκες έστω και μια νύχτα μόνο κατέστρεφε ό,τι προσπαθούσαν να κάνουν στο άσυλο

    Το βράδυ τα παιδιά έφευγαν καθαρά, το πρωί επέστρεφαν βρόμικα και ψειριασμένα. Η βραδινή παραμονή τους στις αποθήκες έστω και μια νύχτα μόνο κατέστρεφε ό,τι προσπαθούσαν να κάνουν στο άσυλο.

    «Το πρόβλημα ήτο σοβαρό, γιατί στην αρχή στεγαζόμασταν στο μισό δημοτικό σχολείο Αγίου Κωνσταντίνου. Ούτε ο χώρος υπήρχε ούτε και υλικό για να οργανώσουμε υπνωτήρια» συνεχίζει στο ημερολόγιό της η Φόνη Κουτσαγγέλη-Ζωιτοπούλου.

    «Το Συμβούλιο από τις εννιά κοπέλες έτρεχε, έγραφε, κτυπούσε κάθε πόρτα, διοργάνωνε χορούς, διαλέξεις, και ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί αρκεί να έβρισκε χρήματα. Γράμματα γράφηκαν όπου υπήρχε βολιώτης σ’ όλα τα σημεία του κόσμου, Αμερική, Αφρική, Αίγυπτο, κι από παντού κατάφθαναν ευχάριστα και πλούσια γράμματα για μεγάλη ικανοποίηση της ταμίας φίλης και συμπαθέστατης Χαρίκλειας. Δίπλα μας στέκεται ακούραστος ο γιατρός του Ασύλου Σωτήρης.

    »Κι έτσι βρήκαμε από τον στρατό κρεββάτια στρίποδα, αγοράσαμε σεντόνια, κουβέρτες μας χάρισε ο Αμερικάνικος Σταυρός και μέσα σε μέρες στήσαμε δυο θαλάμους με κρεββάτια. Πρόχειρα λύσαμε και το θέμα πλυσίματος των παιδιών κι έτσι κρατούσαμε στην αρχή λίγα παιδιά –όσα κρεββάτια είχαμε– και κοιμούνταν το βράδυ μέσα. Άλλο θέμα που έπρεπε να υπερνικήσουμε, να μας εμπιστευτούν οι μανάδες τα παιδιά τους.

    »Αυτές οι γυναίκες νομίζανε ότι το ν’ αφήσουν τα παιδιά τους τη νύχτα μακρυά από την αγκαλιά τους, θα τα χάνανε. […] Τέλος οι πιο θαρραλέες μας τα εμπιστευτήκανε.

    »Τις πρώτες νύχτες τις περάσαμε εκεί, μαζί τους για να δούμε την εντύπωση που θα έκανε ο χωρισμός αυτός στα παιδάκια. Αλλά το ζεστό κρεββάτι, τα καθαρά σεντόνια, η άπλα στο κρεββάτι τούς έφερε έναν ωραίο ύπνο.

    »Δεν μπορούσαμε βέβαια στην αρχή να τα προσφέρουμε τίποτα άλλο από φαγητό, ύπνο, ρούχα, ιατρική περίθαλψη και κανένα παραμυθάκι ή  τραγουδάκι. Και τα προσφέραμε σε εξήντα παιδιά, αγόρια και κορίτσια».

    banner_300_250
    Picture of Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου
    Η Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου είναι φωτογράφος – συγγραφέας

    Κεντρική φωτογραφία
    Από το οικογενειακό αρχείο της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου

    MORE STORIES

    Αγγελος Σικιελιανος Πήλιο shortstories
    Short

    Ηλιογέννητη – Η πανσιόν όπου πλέχτηκε το ειδύλλιο του Άγγελου με την Άννα Σικελιανού

    Η Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου περιγράφει στο Short Stories στιγμές στην πανσιόν Ηλιογέννητη στο Πήλιο που πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε φιλοξενήσει πολλά μέλη της εγχώριας πνευματικής ελίτ

    Μέση Ανατολή ολυμπιακοί αγώνες μόναχο short stories gr
    Short

    Η ματωμένη Ολυμπιάδα του Μονάχου και μια επανάσταση στη Μέση Ανατολή

    Η Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου συνεχίζει την αφήγησή της στο Short Stories για το ντοκιμαντέρ σχετικά με μια επανάσταση στη Μέση Ανατολή, το οποίο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας του τρομοκρατικού χτυπήματος στην Ολυμπιάδα του Μονάχου το 1972