Skip to content
Home » Γιατί έγραψα το «Madre Salonico»

Γιατί έγραψα το «Madre Salonico»

    Γιατί έγραψα το «Madre Salonico»

    Published

    Γιατί έγραψα το «Madre Salonico»

    Published
    Ο Λέων Α. Ναρ περιγράφει στο Short Stories τους λόγους που τον κινητοποίησαν να γράψει το νέο θεατρικό έργο του και μάλιστα στα λαντίνο, τη μητρική γλώσσα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης

    Το Madre Salonico ήταν ένα μέσο αναμέτρησης με τη συλλογική αυτογνωσία και τον αναστοχασμό των τραυματικών γεγονότων του Ολοκαυτώματος. Ήθελα επίσης να αναμετρηθώ με το στοίχημα της διατήρησης μιας γλώσσας που χάνεται. Μιας γλώσσας που δεν αποτέλεσε απλώς έναν επικοινωνιακό κώδικα. Αποτέλεσε την ίδια την έκφραση της ταυτότητας των Σεφαραδιτών, τη συλλογική τους ψυχή, την ίδια την ιστορία τους.

    Αρχικά με εξέπληξε η πρόταση του Βίκτωρα Αρδίττη, ο οποίος σκηνοθετεί αριστοτεχνικά το έργο, να το γράψω εξολοκλήρου στα σεφαραδίτικα. Εκ των υστέρων σκέφτηκα ότι το έργο, γραμμένο στα λαντίνο (στην παράσταση θα υπάρχουν υπέρτιτλοι), θα δώσει τη δυνατότητα στους θεατές να ακολουθήσουν ευκολότερα τα βήματα της πρωταγωνίστριας Ζάνας. Και, γιατί όχι, να ταυτιστούν μαζί της.

    Και αυτό γιατί στο πρόσωπό της συγκεφαλαιώνει την ταυτότητα της μετανάστριας και του θύματος του σύγχρονου ρατσισμού όσο και της επιτυχίας, της δόξας αλλά και του ανεκπλήρωτου.

    Είμαι σίγουρος ότι τα τραγούδια που θα ακουστούν επί σκηνής θα αναδείξουν τις επιρροές από τις ποικίλες μουσικές παραδόσεις. Έχει φροντίσει σχετικά η εμπνευσμένη Μάρθα Μαυροειδή με το μουσικό σύνολο Σμάρι και την πολύτιμη συνδρομή του εξαιρετικού Φώτη Σιώτα. Νιώθω τυχερός. Εκτός από τους μουσικούς, τον ρόλο της Ζάνας ερμηνεύει η Ελένη Ουζουνίδου και του Ιντό ο Λεονάρδος Μπατής.

    Η κοινότητα των Σεφαραδιτών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτιστικής συνύπαρξης και αλληλεπίδρασης με διαφορετικούς πολιτισμούς.
    Πολλές φορές αναρωτήθηκα αν, γράφοντας ένα θεατρικό έργο, μπορείς να εστιάσεις στις προκλήσεις και τα οφέλη της συνύπαρξης. Αλλά και της διατήρησης της ταυτότητας από γενιά σε γενιά. Αν μπορείς να προσεγγίσεις τις συναισθηματικές αντιφάσεις που συχνά συνοδεύουν τις ιστορίες της μετανάστευσης, του εκτοπισμού. Όπως και της ελπίδας, της επιβίωσης και της αναγέννησης.

    Στην πορεία της συγγραφής του «Madre Salonico», είναι αλήθεια, ένιωσα βαθιά σύνδεση με την πολιτιστική κληρονομιά που κουβαλά αιώνες τώρα η Σαλονίκη

    Το σίγουρο είναι ότι δεν έγραψα ένα θεατρικό έργο μόνο για τους Σεφαραδίτες.

    Το Madre Salonico δεν είναι μια απλή αφηγηματική εξιστόρηση, αλλά μια ευκαιρία να εμβαθύνουμε σε έναν μοναδικό πολιτιστικό χώρο, να δημιουργήσουμε συνδέσεις με το κοινό και να αναδείξουμε τις πολυδιάστατες όψεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Στην πορεία της συγγραφής, είναι αλήθεια, ένιωσα βαθιά σύνδεση με την πολιτιστική κληρονομιά που κουβαλά αιώνες τώρα η Σαλονίκη.

    Η συγγραφή για το παρελθόν μπορεί να φέρει μαζί της και μια αίσθηση ευθύνης. Τι θέλω να πω… Γράφοντας, αναθεωρείς, πολύ ή λίγο, ασυνείδητα ή συνειδητά, πτυχές της κληρονομιάς που είχαν παραμεληθεί στον χρόνο. Στο θέατρο ασφαλώς υπάρχει η επινόηση, η μυθοπλασία είναι τελικά η δημιουργία· αυτό το ξέρουμε όλοι. Μπορείς όμως ένα μυθοπλαστικό έργο να το μελετήσεις ορθολογικά με κριτήρια εμπειρικής επιστήμης;

    Νομίζω ότι η απάντηση δεν είναι δεδομένη. Πρέπει όμως σίγουρα να συμφωνήσουμε ότι κανένα θεατρικό, αλλά και λογοτεχνικό, έργο, όσο «επινοημένο» και να είναι, δεν αναπτύσσεται σε ιστορικό κενό. Η επινόηση κινείται πάντα μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο.

    Και βέβαια στο έργο υπάρχει και ο έρωτας, δικαιωμένος ή όχι, είναι, νομίζω, κυρίαρχος ακόμη και στις συνθήκες της υπέρτατης εξαθλίωσης. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ.

    •••

    Η παράσταση μουσικού θεάτρου Madre Salonico παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ στις 4, 5, 6, 9, 10 και 11 Απριλίου 2025.

    Κείμενο: Λέων A. Ναρ. Σκηνοθεσία: Βίκτωρ Αρδίττης. Μουσική: Μάρθα Μαυροειδή. Ερμηνεύουν: Ελένη Ουζουνίδου, Λεονάρδος Μπατής. Συμμετέχει το μουσικό σύνολο Σμάρι και ο Φώτης Σιώτας (βιολί, φωνή).

    banner_300_250
    Picture of Λέων Α. Ναρ
    Ο Λέων Α. Ναρ είναι Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας Α.Π.Θ. και συγγραφέας

    Κεντρική φωτογραφία
    Συλλογή Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης

    ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS

    MORE STORIES

    Τόμας Μπέρνχαρντ ΓΙΑΝΝΟΣ ΠΕΡΛΕΓΚΑΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΟΥΓΙΟΥΛΤΖΗ SHORTSTORIES
    Short

    Ο Μπέρνχαρντ κι εμείς: Ανάμεσα σε λέξεις και σιωπές

    Η Χριστίνα Σουγιουλτζή γράφει στο Short Stories για τη συνάντηση με τον Μπέρνχαρντ μέσα από την κωμωδία «Η δύναμη της συνήθειας», που σκηνοθετεί ο Γιάννος Περλέγκας και στην οποία συμμετέχει η ομάδα χορού και ακροβατικών «κι όμΩς κινείται»

    Νώρια Πολίτη_Μια επίσκεψη το κολαστήριο του Άουσβιτς_Εβραίοι_Ολοκαύτωμα shortstories.gr
    Short

    Η επίσκεψή μου στο κολαστήριο του Άουσβιτς

    Η Νώρια Πολίτη γράφει στο Short Stories τις εντυπώσεις της από την πρόσφατη επίσκεψή της στο διαβόητο ναζιστικό στρατόπεδο του Άουσβιτς, όπου την περίοδο 1941-1945 βρήκαν φριχτό θάνατο περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι

    Nikos Mastrochristos_με τον γιο ενός επιζώντα του Άουσβιτς στην Οβριακή της Ρόδου
    Short

    Με τον γιο ενός επιζώντα του Άουσβιτς στην «Οβριακή» της Ρόδου

    Ο ξεναγός Νίκος Μαστροχρήστος γράφει στο Short Stories για τη συγκλονιστική συνάντηση που είχε πριν από τέσσερα χρόνια με τον γιο ενός επιζώντα από το Άουσβιτς Ρόδιου Εβραίου, που ταξίδεψε στη Ρόδο για να γνωρίσει την πατρίδα του πατέρα του